Wij bouwen vandaag de dag nog steeds letterlijk en figuurlijk tot in de hemel. De straf komt nu in de vorm van klimaatverandering, uitputting van grondstoffen, vervuiling, verlies aan biodiversiteit en allerlei andere rampspoed. Hoe intensiever en urgenter de discussies over klimaat en energie worden, hoe groter de verwarring over de termen en hun betekenis lijkt te worden. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig om te gaan met termen als elektriciteit, energie, waterstof als energiedrager of (vermeende) energiebron enzovoorts.

Een paar maanden geleden bezocht ik het prachtige Kröller-Müller Museum, midden in het Nationaal Park De Hoge Veluwe. Een absolute aanrader, maar dat terzijde. Op een vrij onopvallende plaats hangt daar het schilderij De bouw van de toren van Babel van de Antwerpse schilder Hendrick van Cleve III (1525-1589).

Het werk is misschien niet zo beroemd als de versie(s) van Pieter Bruegel de Oude van hetzelfde tafereel, maar biedt ook veel te kijken en stof tot nadenken. Het Bijbelse verhaal van de Toren van Babel is bekend en heeft zelfs een uitdrukking in de Nederlandse taal voortgebracht, die ik als titel voor deze column heb gekozen.

Kort gezegd en versimpeld vertelt het dat de mens door God voor zijn hoogmoed en grenzeloze ambitie wordt gestraft met spraakverwarring, waardoor hij zijn plannen niet meer tot uitvoering kan brengen. Interessant is dat het tafereel al eeuwenlang een veel bredere betekenis en symboliek heeft dan een letterlijke verbeelding van het Bijbelverhaal. Daarvan was ik me bewust toen ik voor het schilderij stond en mijn gedachten afdwaalden.

‘Essentieel is dat we grenzen respecteren’
Wij bouwen vandaag de dag nog steeds letterlijk en figuurlijk tot in de hemel, daarbij het verhaal van de Club van Rome (Grenzen aan de Groei) en vele andere verhalen negerend, als we ze al kennen en lezen. De straf komt nu van Moeder Natuur of welke andere naam we eraan willen geven, in de vorm van klimaatverandering, uitputting van grondstoffen, vervuiling, verlies aan biodiversiteit en allerlei andere rampspoed.

De aartsoptimist in mij vroeg zich natuurlijk meteen af welke positieve of op zijn minst constructieve lessen we misschien ook nog kunnen trekken uit het Torenverhaal. Ik ben er meer dan ooit van overtuigd dat zonne-energie een belangrijke sleutel voor een duurzame en daarmee voor onze enige toekomst is.

Essentieel is daarbij echter dat we grenzen respecteren. Die grenzen zijn misschien niet keihard, maar dat is geen reden om te doen alsof ze er niet zijn. Oplossingen in techniek en gedrag zijn er in principe, maar de toepassing daarvan laat helaas nog behoorlijk op zich wachten. Earth Overshoot Day viel dit jaar op 28 juli voor de wereld als geheel en al op 12 april voor Nederland. Werk aan de winkel dus!

Zonne-energie is gebaat bij een zorgvuldig verhaal
Nu nog even over die spraakverwarring. Hoe intensiever en urgenter de discussies over klimaat en energie worden, hoe groter de verwarring over de termen en hun betekenis lijkt te worden. Energie en elektriciteit, waterstof als energiedrager of (vermeende) energiebron, hernieuwbaar, duurzaam en circulair, om een paar níet te verwarren begrippen te noemen.

Ik heb geleerd niet op alle slakken zout te leggen, maar merk dat de verwarring soms goede discussies en verstandige keuzes in de weg staat. Dat sterkt me in mijn overtuiging dat zorgvuldigheid belangrijk is, zowel bij de gebruikte termen als bij het ‘verhaal’.

Niet eenvoudig tijdens verhitte discussies en wanneer je boodschap maar een paar zinnen lang mag zijn, maar ook niet onmogelijk. Zodat wij elkaar bij onze gezamenlijke maatschappelijke uitdagingen zo goed mogelijk blijven verstaan. Zonne-energie is erbij gebaat.