Ik heb al een aantal jaar zelf geen auto meer. Laatst kwam ik echter een uitermate interessant verhaal over snelwegen, regionale verbindingen en zandpaden tegen, in de vorm van een podcast waar vertegenwoordigers van de netbeheerder en een grote projectontwikkelaar aanschoven. Het had geen enkele betrekking op daadwerkelijke wegen, maar diende als metafoor voor de verschillende delen van het elektriciteitsnet.

De rol van de nationale netbeheerder werd vergeleken met het beheren en aanleggen van de snelwegen, waar projectontwikkelaars vaak beginnen een zonnepark te ontsluiten via lokale “zandweggetjes” over de regionale “autowegen” richting de “snelweg”. Als je je voor kunt stellen hoe lastig het is om van een zandweg met een heleboel auto’s tegelijk in te voegen op een (regionale) snelweg, heb je de huidige congestieproblematiek op niveaus van het laag-, midden- en hoogspanningsnet mooi in beeld.

Ruimte beperkt

Dat de netcapaciteit in ons land een schaars goed is, kan je zeker in de zonnestroomsector nog maar moeilijk zijn ontgaan. De energietransitie begint op gang te komen. Als regionale energiestrategieën straks van concept naar uitvoering bewegen, wordt er verder beslag gelegd op de toch al beperkte ruimte die er is. Toch is er meer reden voor optimisme dan berichtgeving soms doet geloven.

Zo zaten de partijen uit de podcast tot voorkort in juridische loopgraven aan weerszijde van de weg. Inmiddels zorgen het gebruik van de spitsstrook onder de n-1 regeling en het aansluiten van parken op 70% van de piekcapaciteit voor meer ademruimte en is er een constructieve dialoog hoe er gezamenlijk kan worden doorgepakt.

Uitweg

Een van de mogelijkheden om door te pakken is cable pooling. In deze toepassing worden zonneparken en windmolens op hetzelfde “zandweggetje” aangesloten. Op dit moment krijgen beide meestal een eigen aansluiting, die zij respectievelijk voor 10% en 30% van de vollasturen benutten. Het complementaire karakter van wind- en zonopwekking zorgt er echter voor dat bij cable pooling nog steeds maar tussen 35% en 42% van een aansluiting wordt gebruikt en dat de verliezen als gevolg van overschrijden van de maximumcapaciteit beperkt zijn. Ondertussen gebruik je dus wel maar de helft van de netinfrastructuur en besparen de ontwikkelaars van individuele opwekbronnen op kosten voor vastrecht en aansluiting.

Dialoog verheldert

Er bestaan op dit moment drie varianten van cable pooling, die er naar schatting voor kunnen zorgen dat er twee tot vier gigawatt extra opwekcapaciteit kan worden aangesloten zonder het net te hoeven verzwaren. De belangrijkste beperking liggen rondom juridische en financiële aansprakelijkheid van de aansluiting en juist op dit vlak leidt de dialoog tussen verschillende partijen tot het oplossen van de problemen. Waar berichtgeving nogal eens de nadruk legt op de laatste wegversperringen en fileberichten, laat zo’n verhelderend gesprek over zandpaden en snelwegen juist zien dat we op de goede weg zijn om samen meer te bereiken.