Een Klimaatrijke en Beleidsarme Begroting
09.09.2021 Teun Bokhoven
Op Prinsjesdag tijdens een kabinetsformatie word je in de regel niet erg enthousiast over de voorgenomen plannen voor het komende jaar. Een demissionair kabinet moet op de winkel passen en nieuwe initiatieven worden overgelaten aan een nieuw kabinet. Dat wordt dit jaar voor een deel echt anders als je de berichten mag geloven. Door het achterblijven van resultaten bij de energietransitie en het klimaatbeleid, het Urgenda-vonnis, het laatste IPPC-rapport en de nieuwe wind die uit Europa waait, lijkt (letterlijk) het muntje gevallen: er is aanmerkelijk meer geld beschikbaar om de noodzakelijke energietransitie vorm te geven. De extra miljarden die nu worden uitgetrokken moeten de vastlopende energietransitie lostrekken. Zonder water kan een boom niet groeien.
Dat is goed nieuws, want daarmee wordt de transitie voor de burger meer “betaalbaar” en kan daardoor de verduurzaming van de energieopwekking doorzetten voor zowel wind- en zonne-energie, maar ook voor de duurzame warmteopties. Het zal zeker helpen de stroeve maatschappelijke acceptatie voor verduurzaming te versoepelen. En dat is hard nodig want blijkbaar vinden velen het belangrijker dat “het wel betaalbaar moet blijven”, dan dat we over onze eigen schaduw te springen om bij te dragen aan het voorkomen van het klimaatprobleem. Prima ontwikkeling dus.
Zonder zuur te willen zijn, is het echter maar de helft van het hetgeen we nodig hebben. Om de transitie echt succesvol te laten zijn is er, naast de financiële middelen, ook transitiebeleid nodig. Een jonge boom watergeven in de woestijn werkt niet; je moet de juiste condities schappen voor groei. Dat is waarschijnlijk te veel gevraagd van een demissionair kabinet en daar ligt dan de opgave voor een nieuw kabinet: zorgen voor de juiste condities om de energietransitie vaart te geven, want transitiebeleid vraagt naast middelen ook nieuwe spelregels. Denk aan meer speelruimte om de infrastructuur tijdig en versneld aan te passen aan decentrale duurzame opwekking en deze te financieren. Of aan grootschalige inzet van energieopslag (zonder deze dubbel te belasten) om het gebruik van het elektriciteitsnet efficiënter te maken. En het kiezen van CO2 als uitgangspunt om de energiebelasting te berekenen, waardoor alternatieven voor aardgas concurrerender worden. Het terugsluizen van ETS-middelen naar de industrie om de verduurzaming daar van de grond te krijgen. Dat zijn nog maar een paar condities die noodzakelijk zijn om de echte transitie te realiseren. Dank dus voor de Klimaatrijke begroting 2022 en nu snel werken aan een Beleidsrijk regeerakkoord, want we moeten opschieten met dat gepraat over het klimaat.
