Nu netcongestie zich steeds intensiever over het elektriciteitsnet verspreid is het noodzakelijk dat er meer flexibiliteit in het energiesysteem komt. Eén van de belangrijkste oplossingen is groene waterstof, omdat het kan worden gebruikt om energie op te slaan én als energiebron voor piekvragen. Voor alle betrokken marktpartijen is dit geen nieuwe gedachte, maar wat wel nieuw is, is dat het gaspedaal voor groene waterstof ingedrukt lijkt te zijn.

Het duidelijkste voorbeeld van de noodzaak van meer flexibiliteit in het energiesysteem was misschien wel de recente negatieve stroomprijzen. Nooit eerder kwam de stroomprijs, na de energiebelasting en opslagmogelijkheden, negatief uit. Tot eind april, toen de stroomprijs enige tijd -0,18 euro was.

Lees ook: Primeur hernieuwbare energie: opwek hoger dan verbruik

Zo pleitten VVD en D66 onlangs voor 8 gigawatt groene waterstof in 2030. Een verdubbeling van de opgave uit het Coalitieakkoord. Ter vergelijking, Duitsland mikt op 10 gigawatt in 2030. Ongetwijfeld zal dit tot tevredenheid zijn van de netbeheerders, aangezien Netbeheer Nederland denkt dat het huidige doel van 3 tot 4 gigawatt “ontoereikend” zal zijn en ophoging “voor de hand” zou liggen.

Gasunie en Vopak kondigden aan dat zij gezamenlijk werken aan een waterstof importterminal infrastructuur. Daarnaast gaat TNO samenwerken met het Belgische bedrijf Bekaert, Johnson Matthey uit Engeland en het Duitse Schaeffler aan een nieuwe generatie elektrolysers.

Een jaar geleden klonk vanuit de markt vooral nog de roep om een langetermijnstrategie van de overheid, met een duidelijk beleid op waterstof. Hoewel het kabinet in het Coalitieakkoord duidelijk maakte dat het serieus werk wil maken van (groene) waterstof ontbreekt de visie op de toekomst nog altijd.

Wel staan er duidelijke doelstellingen in. In 2025 kan er in Nederland ongeveer 75.000 ton waterstof geproduceerd worden uit water. Hiervoor is een elektrolysecapaciteit van 500 megawatt nodig. Het streven is om ook 50 waterstoftankstations te hebben in 2025. In 2030 is de elektrolyse-capaciteit minimaal 6 keer zo hoog, namelijk 3 à 4 gigawatt, en rijden er 300.000 auto’s op waterstof.

Markt wacht niet langer op de overheid
In het introductiedossier schreef het ministerie van Economische Zaken en Klimaat al aan minister Micky Adriaansens, Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie en Hans Vijlbrief, staatssecretaris van Mijnbouw, dat het noodzakelijk is om duidelijkheid te gaan verschaffen over de waterstoftransport en -opslaginfrastructuur.

Noodzakelijk om de marktontwikkelingen te versnellen. Hiervoor is er bijvoorbeeld “duidelijkheid over de rol van staatsdeelnemingen” nodig in toekomstige projecten. Het recente bezoek van minister Jetten en Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, aan Gasunie is daarom extra interessant. Zij spraken hier met CEO Han Fennema “onder andere over de opschaling van de waterstofketen en de rol van infrastructuur”.

Lees ook: Wat wil Nederland met groene waterstof, ‘de lovebaby van de energietransitie’?

Niet heel verrassend, omdat Gasunie grote delen van de toekomstige waterstofbackbone al in handen heeft. Netbeheer Nederland noemde waterstof onlangs nog “onontbeerlijk” om de klimaatdoelen te halen en stelde daarbij dat publieke netwerkbedrijven, zoals Gasunie, “een cruciale rol in de nieuwe waterstofketen” zullen spelen.

Hoewel Gasunie, als leidende Europese energie-infrastructuuronderneming die volledig in eigendom van de Nederlandse Staat is, een logische beheerder van de waterstofbackbone zou zijn, is dat nog nergens vastgelegd. Toch bouwt Gasunie al aan de waterstofinfrastructuur, met bijvoorbeeld de gedeelde importterminal met Vopak.

Groene waterstof is ‘opeens’ concurrerend
Een andere interessante en recente ontwikkeling op het gebied van groene waterstof is de prijsontwikkeling. Grijze waterstof – waterstof geproduceerd met fossiele brandstoffen zoals aardgas – is door de stijgende energieprijzen vele malen duurder geworden.

Het Duitse Handelsblatt constateert zelfs dat groene waterstof momenteel goedkoper is dan grijze waterstof door de hoge gasprijzen. "De verandering is er al", zegt Michael Sterner, waterstofexpert aan de Regensburg University of Applied Sciences, tegen Handelsblatt.

“Overal waar de productie van groene stroom goedkoop is, bijvoorbeeld met waterkracht in Scandinavië of met veel wind en zon in Namibië, zijn power-to-X-producten zoals groene ammoniak al goedkoper dan het fossiele alternatief.”

Bloomberg New Energy Finance analyseert daarnaast dat groene waterstof al goedkoper dan fossiele waterstof uit aardgas in delen van Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Hieruit blijkt dat een kilogram grijze waterstof momenteel 6,71 dollar kost in deze regio's, vergeleken met 4,84 tot 6,68 dollar per kilogram voor groene waterstof.

“Ineens kan het voor de industrie voordeliger zijn om groene waterstof te gebruiken dan grijze”, zo tekent Handelsblatt Nils Aldag, CEO van elektrolysefabrikant Sunfire in Dresden, op. “Anders zou deze ontwikkeling jaren hebben geduurd.”