Here comes the sun

10.12.2020 Jos Blom

Here comes the sun

De groei van zonne-energie is enorm. Elk jaar wordt er meer geïnstalleerd dan het jaar ervoor. Dit gebeurt in Nederland maar ook op wereldschaal. De impact hiervan is goed te zien bij netbeheerders. 

De kaarten zijn in één jaar tijd snel roder. De snelle groei van zonne-stroom is niet bij te benen door netbeheerders. Dit gaat de komende jaren alleen maar erger worden.

Er zijn diverse oorzaken aan te wijzen waardoor dit probleem zo snel op plopt:

  • Gelijktijdigheid van opwek door PV, met piekbelasting in het net als gevolg.
  • Netbeheerders worden sinds hun ontstaan rond 2000 gekort op hun tarieven.
  • De regulering wordt steeds strenger, bv elke investering moet zich direct terug verdienen.

Al deze prikkels hebben geleid tot te weinig investering in de infrastructuur met alle gevolgen van dien. De tekorten doen zich overigens niet alleen bij opwek voor, ook bij afname is er een groeiend tekort aan transportcapaciteit.

De kaart hierboven laat gelijk een oplossing zien: lokale afstemming vraag en aanbod.

Er zijn nogal wat knelpunten in lokale afstemming vraag en aanbod:

  1. Geen verdienmodel. Het levert nu niets op om stroom lokaal te houden. Voor elektriciteit transport en afname geldt nu in Nederland een zogenaamd postzegeltarief. Waar je ook zit je betaald evenveel.
  2. Nacht en Winterstroom. Hoe kom je aan je stroom als de PV-systemen of windmolens lokaal niets produceren.
  3. Schaalvoordeel. Al 100 jaar lang geldt: hoe groter het elektriciteitssysteem hoe betrouwbaarder en goedkoper de elektriciteitsvoorziening.   

Voor deze knelpunten zijn er ook oplossingen.

  1. Verdienmodel: Bij transportproblemen is nu de netbeheerder de aangewezen partij om lokale marktmeester te worden in de vorm van congestiemanagement.  Dit gebeurt nu mondjesmaat maar zal snel toenemen. Dit kan zelfs goedkoper zijn dan alleen maar meer net.
  2. Nacht en winterstroom: Voor dag-nacht cycli buiten de winter zijn batterijen wel een oplossing. Voor winterstroom zullen we toch uit moeten gaan van ‘Solar Fuels’. Dit zijn duurzame brandstoffen zoals Ammoniak, die gemaakt worden op de beste plekken in de wereld en geïmporteerd gaan worden. Deze fuels worden dan gebruikt in brandstofcellen om stroom en warmte te maken. Ook de industrie en mobiliteit zal van deze nieuwe energiedragers gebruik gaan maken.   
  3. Schaalvoordeel: Dit voordeel ontstaat niet meer in steeds grotere systemen, maar juist in vele kleintjes die wel gekoppeld moeten zijn. Te grote systemen gaan ten onder aan gebrek aan wendbaarheid. IT is hierbij de oplossing om te bepalen in welke mate een lokaal systeem zelfstandig kan opereren of iets toe voegt aan de naburige systemen.