Ik loop nu al 12 jaar rond in zonnestroomland en gezien mijn leeftijd verwacht ik er nog zo’n 12 jaar in actief te blijven. Dat geeft dan toch onvermijdelijk een “halverwege gevoel”. Ondanks alle ups, downs en solarcoaster-loopings die de zonnestroommarkt kenmerken, blijf ik dit een schitterend mooie sector vinden. Zoals Steve Jobs het ooit zei: de mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen zijn degenen die dat ook doen. Daarom hou ik van deze markt, de pioniers, de primeurs en de records waar we iedere keer weer zelf van staan te kijken. De wereld ziet er inmiddels heel anders uit dan tien jaar geleden en dat zullen we over tien jaar ongetwijfeld weer zeggen.

Tien jaar geleden waren er bijvoorbeeld honderden zonnepanelenfabrikanten. De kranten publiceerden iedere maand weer over de volgende doorbraaktechnologie. Bakken met subsidies vloeiden naar weer een nieuwe zonnepanelenfabriek in weer een achtergebleven Europese regio. Grote bedrijven deden mee en toen ze het niet konden redden, gingen ze tegenwerken. Nu nemen tien fabrikanten 90% van de wereldproductie voor hun rekening. Allen met varianten van dezelfde mono-kristallijne technologie. Mono, dat 3 jaar geleden nog afgeschreven was omdat poli de standaard was.

De geschiedenis herhaalt zich: Zonnepanelen, batterijen

Het is het typische ontstaansverhaal van een technologiemarkt: Een tekort aan productiecapaciteit die de vraag niet kan bijbenen; grote bedrijven springen er op; gevolgd door overproductie en dumping; grote bedrijven zeggen dat het onmogelijk is en roepen om overheidsinterventie; een onvermijdelijke shake-out en uiteindelijk: consolidatie.

Nu tien jaar later staan we aan de vooravond van hetzelfde riedeltje, maar dan nu met opslag. Ook nu struikel je over de nieuwe fabrikanten; de grote spelers doen weer allemaal mee; de vakpers schrijft iedere dag over weer een nieuwe doorbraaktechnologie en als je subsidie wil, moet je een goed verhaal ophangen over een giga-batterijfabriek. In China is reeds overcapaciteit dus het is wachten op genoeg gesubsidieerde Europese fabrieken om weer een importheffing te kunnen aanvragen. Er zal een hoop geld verbrand worden, een hoop dromen zullen in het water vallen, maar toch is ook deze trein niet te stoppen.

Steve Jobs z’n eeuwige tegenpool Bill Gates schreef daarover ooit: "We overschatten altijd veranderingen die binnen twee zullen jaar optreden, en onderschatten de veranderingen in de daaropvolgende 10 jaar. Laat jezelf daar niet door afleiden”. Dat geldt zeker voor deze solar + storage revolutie. De komende paar jaren zal de “grote opslag revolutie” nog wel op zich laten wachten. Zelfgenoegzaam zullen er rond 2024 nog mensen verzuchten dat het allemaal een storm in een glas water is. Net zoals de netbeheerders in 2014 in de gigawatten vergunde SDE+ nog geen urgentie voor de netcongestie-problematiek zagen. Maar over tien jaar zit het elektriciteitsnet vol met opslag systemen en is er een heel andere wereld ontstaan. Dat zou ons toch eigenlijk niet meer mogen verrassen.

De geschiedenis herhaalt zich: Subsidies, salderen, en het einde der tijden

Nog een voorbeeld: Toen in 2010 de SDE voor particulieren werd afgeschaft, was er paniek. Zonder deze subsidie was zonne-energie immers onmogelijk en die waardeloze salderingsregeling was geen alternatief. Nu, 11 jaar later, kunnen we rustig stellen dat we goed hebben geboerd van alles wat er “na het einde van de solarsector” (afschaffing SDE 2010) kwam.

De paniek van toen lijkt sterk op de paniek die in Vlaanderen in januari is ontstaan door een gerechtelijke uitspraak die de salderingsregeling aldaar plotseling beëindigde. De overheid staat zelfs klaar om een half miljard (!) aan compensatie te betalen aan kopers van zonnepanelen. In Nederland is naar aanloop van de verkiezingen de afbouw van de salderingsregeling controversieel verklaard. De huursector kan zich niet voorstellen dat ze de komende tien jaar andere mogelijkheden zullen hebben dan de afgelopen tien jaar. Hiermee is niet de salderingsregeling, maar innovatie controversieel verklaard. Ondertussen… wordt in Duitsland 50% van de nieuwe residentiele PV systemen uitgerust met een batterij.

De geschiedenis herhaalt zich: daar zouden we eens iets mee moeten doen…

Als we nou toch eens zouden kunnen leren van het verleden. Want hier op “punt halverwege” is het uitzicht best helder. Wat voor ons ligt, lijkt sterk op wat achter ons ligt. Dan zouden we weten dat de wonderen die we verwachten binnen twee jaar, uiteindelijk nóg groter zullen worden over 10 jaar. Dan zou Vlaanderen haar half miljard beter kunnen besteden (bijvoorbeeld aan batterijen) en zou Nederland innovatie kunnen omarmen in plaats van controversieel te verklaren. Maar zoals dat tien jaar geleden niet gebeurde, zo zal het nu ook weer niet gaan. Dan zal het toch weer aankomen op die paar gekken die geloven dat ze de wereld kunnen veranderen, en u voelt ‘m dus al aankomen… ik blijf nog even hangen in onze sector...

Peter Desmet is CEO van Solarclarity Group BV. Sinds 1 februari gaf hij het roer van PV distributeur Solarclarity over aan Dennis de Jong om zich te kunnen richten op Solarclarity’s zusterbedrijf, het energie management platform Bliq.