Velen in onze sector werken hard aan oplossingen voor het klimaatprobleem. Gelukkig zien ook steeds meer beleidsmakers en politici in dat fors ingrijpen dringend nodig is. Europa schaalt de doelstelling op naar 55% CO2 reductie in 2030 en er zijn veel positieve initiatieven die bij dragen aan het behalen van de doelstellingen. Kijk naar de groei van energiecoöperaties, de groeiende bewustwording en actiebereidheid onder jongeren en miljarden investeringen in duurzame energieopwekking. Dit alles ondanks tegengeluiden van ontkenners van klimaatverandering. Grote transities roepen immers altijd ook wel weerstand op.

Je zou dan zeggen dat het behalen van de klimaatdoelen evident is. Helaas is de praktijk weerbarstig en liggen we met 34% volgens de recente PBL cijfers (KEV’20) nog lang niet op koers om zelfs de 49% doelstelling te halen, laat staan de 55%. Het gaat dus nog niet goed. Met alleen een “tandje erbij” om de doelen te halen komen we er niet. We hebben een nieuwe tandwielkast nodig om de 55% doelstelling in 2030 te kunnen bereiken. 

Zon, wind en duurzame warmte worden de belangrijke CO2-vrije energiebronnen van de toekomst. Daarnaast wijzigen de vraagpatronen en energiedragers voor mobiliteit, industrie en gebouwde omgeving in hoog tempo. We zullen ons energiesysteem daardoor fundamenteel anders moeten inrichten; maar #hoedan. 

De manier waarop we in de afgelopen 100 jaar dit systeem rond fossiele bronnen met belastingen en bekostiging hebben gebouwd is niet met kleine aanpassingen te transformeren. Een nieuw robuust, toekomstbestendig en duurzaam energiesysteem vraagt omdenken. De vraag is of de marktprikkels, financiering- en subsidieregimes van nu geschikt zijn om te dienen als basis voor een CO2-vrij energiesysteem. Net zoals de gedragsregels voor de traditionele pers niet werken voor social media. Of dat een voedselsysteem dat gericht is op zoveel mogelijk vlees produceren, niet de manier zal zijn om alle monden op onze aarde te voeden.

Elementen van een op de toekomstgericht energiesysteem zijn: het beprijzen van CO2 , het stellen van normen en standaarden en een vernieuwde kijk op de aanleg,  beheer en bekostiging van alle energie-infrastructuur en energieopslag. 

Zo’n systeemtransitie vraagt moed en momentum. Een crisis kan daar soms bij helpen.  Als we zien hoe onze samenleving in een jaar is veranderd door het covidvirus, dan blijken grote transities mogelijk in korte tijd, en ze mogen wat kosten.  Het klimaatvirus is nu al een tijdje onder ons. Waar wachten we dan nog op om ook die crisis voortvarend op te pakken.