Nationaal Solar Trendrapport 2023: 'Energiecrisis veroorzaakt forse groei én stagnatie'

01.02.2023 Brendan Hadden

Nationaal Solar Trendrapport 2023:

De periode van spectaculaire groei in de hele Nederlandse zonnesector is voorbij. Toch werd er in 2022 voor 3,9 gigawattpiek aan zonnestroomvermogen in Nederland geïnstalleerd, 3 procent meer dan in 2021. “Het gevolg van consumenten die massaal in actie kwamen, door de geopolitieke ontwikkelingen en de energiecrisis”, volgens Daan Jansen, hoofdonderzoeker bij Dutch New Energy Research. Dutch New Energy Research presenteert vandaag samen met Solar365 het Nationaal Solar Trendrapport 2023, hét jaarlijkse sectorrapport voor zonnestroom.

Tijdens het Congres Solar in 2030 zal Jansen de resultaten van het rapport presenteren en toelichten voor de aanwezigen.

Een van de opvallendste resultaten was dat in het residentiële segment 30 procent meer zonnestroom is geïnstalleerd dan het vorige jaar. Dat was goed voor 1,75 gigawattpiek en is volgens Jansen een rechtstreeks gevolg van de energiecrisis en de hoge prijzen die daarmee gepaard gingen: “Voor consumenten was het mogelijk om snel te reageren op de hoge stroomprijs en nog hetzelfde jaar zonnepanelen aan te schaffen.”

De groei van de residentiële sector was net genoeg om de krimp in de zakelijke sector goed te maken: daar werd 2,15 gigawattpiek bijgeplaatst, 13 procent minder dan in 2021. “De voornaamste oorzaak van de krimp in het zakelijke segment is verhoogde vrijval van SDE-projecten, met name zon-op-dakprojecten kleiner dan 1 megawattpiek”, aldus Jansen.

Kostenstijging lijkt tijdelijk
Het andere grote verhaal van het afgelopen jaar waren de prijsstijgingen als gevolg van hoge vraag en bevoorradingsproblemen. Afhankelijk van het type zonnepanelen stegen de prijzen in 2022 met 2,5 tot 6,9 procent. Vanaf december begonnen de prijzen gelukkig weer aan een scherpe daling.

Een belangrijke oorzaak voor de prijsstijgingen was de eerdergenoemde toename van de vraag die ontstond door de energiecrisis. “Door de onverwachte groei in het residentiële segment gingen bedrijven snel door hun voorraden heen”, licht Jansen toe.

Een andere factor die bijdroeg aan de hoge kosten waren de torenhoge prijzen van vrachtcontainers. “Omdat de meeste zonnepanelen die door Europa worden geïmporteerd uit China komen, heeft dit een opdrijvend effect gehad”, vertelt Jansen. “Maar gedurende het jaar zijn de containerprijzen weer gedaald naar normaal niveau.”

Voor de meeste onderdelen geldt dat de prijzen tegen het einde van 2022 weer een daling inzetten en begonnen te stabiliseren.

Lichte daling geïnstalleerde vermogen per jaar verwacht
Dutch New Energy Research publiceert in het Nationaal Solar Trendrapport 2023 ook een driejarige forecast van de groei van zonnestroomvermogen in Nederland. Jansen vertelt dat ze hierbij drie scenario’s hebben uitgewerkt: “We werken met drie scenario’s, een laag, basis en hoog scenario, om de marge van onzekerheid aan te tonen.”

Het basisscenario schetst een lichte daling in het jaarlijkse nieuw geïnstalleerde zonnevermogen over de komende paar jaar. Volgens de forecast van Dutch New Energy Research is de daling in 2023 en 2024 beperkt, maar wordt er in 2025 18 procent minder nieuw zonnestroomvermogen geplaatst dan in 2022. Eind 2025 zal er dan naar verwachting ongeveer 29,5 gigawattpiek aan zonnestroomvermogen in Nederland staan.

Jansen licht toe: “Die daling komt door verhoogd projectuitval in het zakelijke segment, gecombineerd met een kleinere instroom van nieuwe projecten. Daarnaast verwachten we dat na 2024 ook de residentiële markt wat gaat krimpen omdat steeds meer huishoudens dan al zonnepanelen hebben.”

Toch staat de zonnesector in Nederland er goed voor. In het voorwoord schrijven Wijnand van Hooff (directeur Holland Solar), Erik van Engelen (directeur Techniek Nederland) en Jansen dat een stabilisatie op het huidige niveau “een prestatie van wereldformaat” is. Nederland blijft volgens de schrijvers van het voorwoord dus “Europees PV-kampioen” als je kijkt naar het geïnstalleerd vermogen per hoofd van de bevolking.

Netcapaciteit en energieopslag uitdagingen voor lange termijn groei
Om de groei van voorgaande jaren te herpakken zijn er een aantal uitdagingen voor de Nederlandse zonnesector. In het voorwoord van het trendrapport noemen de schrijvers onder andere verzwaring van het elektriciteitsnetwerk, de uitrol van energieopslag en flexibele vraagsturing en het opleiden van extra monteurs.

Jansen vertelt: “Wanneer het lukt om in de toekomst genoeg elektriciteitsvraag te creëren op momenten dat het aanbod van zonnestroom hoog is, behoudt de solarsector haar groeipotentieel.”

Het Nationale Solar Trendrapport 2023 is een gezamenlijke uitgave van Solar365 en Dutch New Energy Research. Wilt u het hele rapport lezen, inclusief alle trendanalyses en marktdata? Klik dan hier.