Van domme naar slimme zonne-energie

17.06.2021 Rolf Heynen

Van domme naar slimme zonne-energie

Grenzeloos zonnepanelen plaatsen zoals we nu doen op daken, op velden en op water kan alleen doorgaan als we verslimmen.

In een paar jaar tijd is de Nederlandse zonne-energiesector uitgegroeid tot een van de grootste markten van Europa. En Nederland doet het goed over de hele linie: residentieel, commerciële daken en grond- en watergebonden projecten.

Het tempo van opschalen in Nederland en in veel omliggende landen zit er goed in. Dat tempo moeten we vooral volhouden. Maar als we zonnepanelen niet slimmer integreren en aansluiten op de elektriciteitsmarkt houdt het snel op. Dan zullen energiebedrijven, netbeheerders en de overheid op de rem trappen. Daar is niemand bij gebaat.

In onze zonne-energieroadmap uit het Nationaal Solar Trendrapport 2020, beschrijven we de overgang van ‘scale’ (fase 1), naar ‘smart’ (fase 2) naar ‘storage’ (fase 3) de komende tien jaar (deze roadmap krijgt binnenkort een update). We zitten nu precies in de overgang van fase 1 naar fase 2.

Wat is slim?

Een diep begrip van de elektriciteitsmarkt is cruciaal. Dat betekent kennis van onder andere de groothandels- en onbalansmarkt, forecasting, de termijnmarkten en portfoliomanagement. Onze markt en producten kunnen daarbij aansluiten middels demand-response, peak-shaving, flexibele tarieven, zelf-consumptie verhogen, curtailment, onnodig sluipverbruik uitbannen, en simpelweg het eindverbruik verlagen.

Maar hoe ziet dat er in de praktijk uit?

Met het energiesysteem van de toekomst wordt in toenemende mate geëxperimenteerd in gasloze smart-grid projecten. Deze zijn buitengewoon interessant want zij geven antwoord op vragen zoals ‘hoe presteren zonnepanelen, batterijen, warmtepompen en EV samen in de praktijk’, ‘wie monitort en stuurt alle apparaten aan’, en ‘wordt gestuurd op zelfconsumptie, prijs of technische efficiëntie’?

Daar worden veel bijzondere lessen geleerd, fouten gemaakt en tot nieuwe inzichten gekomen. En of één oplossing of meerdere zullen ontstaan is nog geen antwoord op. Zo zullen softwareontwikkelaars, energieleveranciers, fabrikanten en distributeurs elkaar beconcurreren met dé oplossing. De wet- en regelgeving dient daarbij deze transitie te faciliteren en veel experimenteerruimte te laten.

Nieuwe verdienmodellen

Wat de smart-grid projecten laten zien is dat er hele nieuwe verdienmodellen en bedrijven ontstaan. Ook wordt bewezen dat een stabiel netwerk ontworpen kan worden met een (veel) lagere netaansluiting. Nieuwe projecten in aanbouw gaan weer een stap verder, en daar worden zelfs thermostaten, bewegingssensoren en rookmelders op huis-niveau gekoppeld aan de centrale software. Dat kan in de toekomst zelfs uitgebreid worden naar stand-by killers, beveiligingssystemen en lichtmanagement.

Hoe meer projecten draaien, en hoe meer ervaring en data worden opgedaan, hoe duidelijker de impact hiervan wordt voor de zonne-energiesector. En meer volatiliteit én flexibiliteit betekent niet alleen noodzakelijk verslimmen, maar ook nieuwe kansen voor de zonne-energiesector.