Om te zorgen dat de klimaatdoelen worden behaald, worden in Nederland regionale energiestrategieën opgesteld. Hiervoor is het land opgedeeld in 30 energieregio’s, die allemaal hun eigen plan dienen aan te leveren. Odile Rasch, programmamanager voor de regio Noord-Holland Noord, vertelt hoe zo’n energiestrategie tot stand komt.

Waartoe dient de Regionale Energiestrategie (RES)?

“In 2015 in Parijs hebben de meeste landen ingestemd met het klimaatakkoord. Iedereen heeft huiswerk meegekregen. In Nederland heeft dit geleid tot het Nationaal Klimaatakkoord. Het opstellen van regionale energiestrategieën is één van de maatregelen die hieruit voortvloeit.”

“De energietransitie, het stap voor stap overgaan van fossiele naar duurzame energiebronnen, heeft betrekking op verschillende sectoren. Wat in een sector mogelijk is, is besproken aan klimaattafels. We hebben klimaattafels voor bijvoorbeeld industrie, gebouwde omgeving, landbouw, mobiliteit en dus ook een voor elektriciteit. Die tafel heeft een grote doelstelling, namelijk dat alle elektriciteit duurzaam opgewekt moet worden. Het tussendoel is in 2030: dan moet de eerste mijlpaal behaald zijn, namelijk 49% minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Uiteindelijk moeten alle doelstellingen behaald zijn in 2050.”

“Nederland is opgedeeld in 30 energieregio’s. Die maken allemaal een eigen energiestrategie. Ik werk aan regio Noord-Holland Noord. Op 1 oktober hebben we ons tussenproduct, de concept-RES, net als de anderen moeten inleveren.”

Hoeveel energie moeten we opwekken?

“Landelijk is de doelstelling voor de 30 energieregio’s om samen 35 terrawattuur op te wekken met zonne- en windenergie op land. We hadden natuurlijk politiek Den Haag kunnen laten beslissen waar ruimte is om duurzame energie op te wekken. Maar dat willen we juist niet. We willen het dichtbij de mensen houden.”

“Geen enkele regio kreeg van tevoren een specifieke doelstelling mee. Het doel was simpelweg om met elkaar de uiteindelijke doelstelling voor 2030 van 35 terrawattuur te halen. Er werd dus niet gezegd welk aandeel er van een regio verwacht werd. Om het doel te behalen hebben we in het concept alle mogelijkheden in kaart gebracht. Daardoor zaten we ruim boven het getal dat we relatief zouden moeten behalen. Wij waren niet de enige die dit hebben gedaan. Wat alle regio’s nu bij elkaar hebben ingeleverd telt op tot boven 50 terrawattuur.”

“De 30 RES’en verschillen enorm van elkaar. Het ene plan is wat vager dan de ander. De provincie Noord-Holland is opgedeeld in twee energieregio’s: Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid. We hebben nauw met elkaar samen gewerkt. We hebben ieder ons eigen plan maar trekken samen op.”

Hoe is de RES tot stand gekomen?

“Het is een intensief proces geweest. We hebben continu moeten schakelen tussen volksvertegenwoordigers, belanghebbenden en belangstellenden. Onder meer bewoners, natuurpartijen en energiebedrijven zijn aan het woord geweest. In totaal hebben in de energieregio Noord-Holland Noord meer dan 1.500 mensen meegepraat tijdens regionale en gemeentelijke bijeenkomsten. Het concept van ons plan is te lezen op energieregioNHN.nl. Wat we nu gepubliceerd hebben is echt nog een concept.”

“We hebben nu met name de mogelijke zoekgebieden voor het opwekken van zon- en windenergie op papier gezet. Het IJsselmeer is bijvoorbeeld aangewezen als zoeklocatie, maar dit betekent niet dat we het hele meer zomaar vol gaan leggen met zonnepanelen. We zijn nu op weg naar de RES 1.0, waarvoor de deadline 1 juli 2020 is. Er wordt doorgepraat over de zoekgebieden. De reacties van de deelnemers aan de regionale en lokale bijeenkomsten op de concept-RES, alsmede de wensen en bedenkingen van volksvertegenwoordigers bij de concept-RES worden meegenomen naar de RES 1.0.”

Hoe zijn de rollen tot nu toe verdeeld wat betreft energiebronnen?

“Solar gaat een grote rol spelen. Windmolens vindt men spannend, omdat ze zo zichtbaar zijn in het landschap. De voorkeur voor locaties voor zonnepanelen gaat uit naar plekken waar je ze niet al te snel zult zien. Bijvoorbeeld op daken, parkeerplaatsen en langs snelwegen. Hierbij wordt vooral gekeken naar dubbel ruimtegebruik. Daar staat de agrarische sector ook meer voor open. Zo hoeven zij natuurlijk geen landbouwgrond in te leveren.”

Wat kun je de lezers nog meegeven?

“Verdiep je in de RES, bekijk de kaarten, met name als je ontwikkelaar bent. Niet alleen die van Noord-Holland Noord maar die van heel Nederland. Als je kansen ziet of ideeën hebt, meld je bij de gemeenten. Doe mee met het gesprek over de energietransitie. Daar is het nu het moment voor.”

De volgende versie van de Regionale Energiestrategie moet op 1 juli 2021 gereed zijn. Alle regio’s zijn te bekijken via deze website.