Ooit was er een tijd dat zonne-energie eenvoudig en oneindig kon doorgroeien. Maar het succes van die groei, en dan vooral PV, loopt inmiddels tegen grenzen aan. Niet omdat we al genoeg van die eindeloze energiebron hebben, maar omdat we zonne-energie aanbod niet voldoende kunnen matchen met het moment van de vraag. Dat gaat niet alleen om seizoenspatronen, maar vooral om het gat van een paar uur tot een paar dagen te overbruggen tussen het moment van vraag en aanbod.

Deze mismatch heeft niet alleen veel impact op de energienetten, maar leidt ook nog eens tot minder opbrengsten door lagere prijzen op momenten van overvloedig aanbod. Hoogste tijd om zonne-energie en energieopslag hechter aan elkaar te koppelen.

Grenzen van PV in zicht
PV is inmiddels niet meer weg te denken in ons energiesysteem en groeit uit tot één van de belangrijkste energiebronnen. Toch zien we inmiddels ook wel grenzen aan de toepassing als we alleen uitgaan van gelijktijdige opwekking en gebruik. Salderen is natuurlijk fijn als we het elektriciteitsnet als een groot opslagsysteem beschouwen. Maar voor grote systemen die de APX-prijs volgen leidt het nu al soms tot een negatieve prijs en wordt het minder interessant om PV-stroom te leveren. Dit heeft momenten van curtailment als gevolg, het terugschroeven van de productie om het aabod aan te passen aan de lagere vraag.

Vaak gaat het nu nog om een paar dagen en enkele uren per dag, maar met de verdere groei van PV zullen die momenten vaker voorkomen. Energieopslag voor een paar uur is dan al vaak een economisch interessante propositie en ontlast tegelijkertijd de energienetten. Als je daarbij ook de elektrificatie van de mobiliteit, de woningverwarming (en koeling), de industrie en glastuinbouw meeneemt, dan wordt de behoefte aan de combinatie PV plus opslag alleen maar groter.

Voor thermische zonne-energie is de relatie tussen opwekking en opslag al heel lang een logische verbinding. Een zonneboiler is daarvan het aloude voorbeeld. Maar ook voor grootschaliger inzet van zonnewarmte zal de combinatie opwekking en opslag de komende tijd aan belang winnen. Het gaat dan vooral om grote zon-thermische projecten in combinatie met collectieve warmte of industriële toepassing.

Daarbij is warmteopslag voor een langere termijn een noodzakelijke systeemcomponent. Hiervan zijn nu al inspirerende voorbeelden te vinden in Denemarken en Zweden en groeit ook in Nederland de aandacht voor deze grootschalige toepassingen omdat we alle alternatieven ter vervanging van aardgas versneld gaan toepassen.

'In de echt verbinden'
Kortom voor alle vormen van actieve zonne-energie wordt de koppeling met energieopslag steeds belangrijker. Sterker nog, zonder grootschalige inzet van- en koppeling aan opslag wordt de groei van zonne-energie beperkt. Tijd dus om de technieken sterker aan elkaar in 'de echt' te verbinden.