De Zuid-Afrikaanse supermarktketen Shoprite benut de gunstige ligging van het Afrikaanse continent voor de opwek van energie. Waar het land – en hele werelddeel – nagenoeg zonovergoten is, wordt het zonlicht maar voor een klein deel benut voor de opwek van duurzame energie. Zonde, vindt de supermarktketen.

Hoewel Zuid-Afrika gemiddeld meer dan 2.500 uren zon per jaar heeft, wordt minder dan 1% van de elektriciteit uit zonne-energie gegenereerd. Daarentegen haalt bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk 4% van zijn elektriciteit uit zonne-energie, met aanzienlijk minder zonuren.

Supermarkt op solar
De van oorsprong Zuid-Afrikaanse supermarkt Shoprite ziet een gemiste kans. De keten is de grootste detailhandelaar in levensmiddelen van het continent, met 140.000 werknemers en meer dan 2.000 winkels in 14 landen. Het wil in de komende vijf jaar een kwart van zijn activiteiten van duurzame energie voorzien.

Shoprite heeft nu al in totaal meer dan 480.000 vierkante meter aan zonnepanelen op haar 21 distributiecentra en winkels in Zuid-Afrika en Namibië. Deze oppervlakte komt overeen met ongeveer acht voetbalvelden.

Een procent
Deze genereren genoeg zonne-energie om 1.100 huishoudens een jaar lang van stroom te voorzien. Aangezien elke winkel en distributiecentrum 24 uur per dag gekoeld moet worden, maakt dit minder dan 1% uit van het totale energieverbruik van de groep.

1% klinkt misschien weinig, maar het is genoeg om geld te besparen, volgens Sanjeev Raghubir, Group Sustainability Manager bij de Shoprite Group. "De elektriciteitsrekening voor het hele bedrijf bedraagt ongeveer 2,5 miljard Rand (ongeveer 140 miljoen euro). 1% van zo'n groot getal is nog steeds behoorlijk significant," vertelt Raghubir aan CNN.

860 uur zonder stroom
Shoprite is niet het enige bedrijf met een basis in Zuid-Afrika dat zijn off-grid mogelijkheden wil ontwikkelen. In 2018 begon Siemens met de bouw van een minigrid op zonne-energie bij zijn hoofdkantoor in Johannesburg om zijn afhankelijkheid van het nationale elektriciteitsnet te helpen verminderen, en vorig jaar installeerde een assemblagefabriek van Ford in Pretoria zonnepanelen die een derde van zijn stroom moeten gaan leveren.

In sommige Afrikaanse landen kan het nationale elektriciteitsnet onregelmatig zijn. Zuid-Afrikanen zijn gewend geraakt aan frequente stroomonderbrekingen. Wanneer het staatsbedrijf Eskom moeite heeft om aan de vraag naar elektriciteit te voldoen, activeert het een systeem van geplande onderbrekingen, bekend als load-shedding om een landelijke black-out te voorkomen. Vorig jaar moest het land bijna 860 uur lang stroom missen.

"Efficiëntie en milieuverantwoordelijkheid zijn beste vrienden."

Het aanleggen van minigrids kan een goede oplossing zijn, legt Patrick Touni uit. Hij is hoofd beleid en regionale strategie bij GOGLA, een wereldwijde vereniging voor de off-grid zonne-energiesector. “Zonneschijn is een overvloedige bron in heel Afrika en zonnetechnologie is 'duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar geworden in vergelijking met het elektriciteitsnet', stelt hij.

Groen belang
Investeren in hernieuwbare energie gaat niet alleen over geld besparen. "Klimaatverandering is waarschijnlijk de grootste bedreiging voor ons als bedrijf en samenleving", zegt Raghubir. Shoprite heeft ook actie ondernomen om haar vloot van bestelwagens groener te maken. Aangezien ongeveer 85% van de elektriciteit in het land wordt opgewekt door steenkool, is de introductie van elektrische voertuigen niet noodzakelijkerwijs een oplossing, zegt Raghubir.

In plaats daarvan heeft het bedrijf zonnepanelen gemonteerd op meer dan de helft van de 1.200 koelwagens die het in dienst heeft. Hiermee kunnen chauffeurs de motor uitschakelen op afleveringslocaties, grensposten of in het verkeer, terwijl de koelkasten blijven werken.

Raghubir is ervan overtuigd dat de inspanningen van Shoprite op het gebied van energie-efficiëntie zowel het bedrijf als de consument ten goede zullen komen. "De enige manier waarop je betaalbaar kunt zijn, is als je efficiënt bent," zegt hij. "Efficiëntie en milieuverantwoordelijkheid zijn beste vrienden. Hoe efficiënter je werkt, hoe minder energie je verbruikt, hoe minder water je verbruikt, hoe minder afval je produceert.”