‘Ook in een energiemix met veel zonne-energie blijft stabiliteit heel belangrijk’

10.09.2021 Jan de Wit

‘Ook in een energiemix met veel zonne-energie blijft stabiliteit heel belangrijk’

Op 15 september zal de Solar Business Day plaatsvinden, waarop het Nationaal Solar Trendrapport gepresenteerd zal worden. Ernst-Paul Nas, directeur Elektriciteit en plaatsvervangend directeur-generaal Klimaat & Energie op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, zal op deze dag ingaan op het afstemmen van PV in de elektriciteitsmix. Met Solar365 blikt hij vooruit.

Op de Solar Business Day presenteert onderzoeksbureau Dutch New Energy Research het Nationaal Solar Trendrapport 2021, met daarin de meest essentiële cijfers over de Nederlandse PV-markt. Nas zegt tevreden te zijn met de groei van PV in de afgelopen jaren, maar waakt voor verzadiging. “Het moet onze ambitie blijven om die groei op een verantwoordelijk manier voort te kunnen zetten.”

Tegelijkertijd ziet hij dat deze groei zich niet langer meer zo ongeremd kan voortzetten als eerder. “PV is een aantrekkelijke optie om de energiemix schoner te krijgen, maar een goede energiemix bestaat uit meerdere elementen. Betrouwbaarheid, leveringszekerheid, betaalbaarheid en dat de energie dus schoon is. De laatste jaren betekent dit een energiemix met zo min mogelijk CO2-uitstoot, daar ligt nu de nadruk.”

Die andere elementen mogen we niet over het hoofd zien. “Die zijn ook belangrijk, dat maakt dat je niet kunt maximaliseren op één factor, maar voor een gebalanceerde mix moet zorgen. Dat is een complexe uitdaging”, stelt Nas.

Complex omdat het elektriciteitsnet op sommige plekken tegen zijn grenzen begint aan te lopen. “Netcongestie komt steeds vaker terug en dat vraagt om een creatieve wijze van netmanagement en gecoördineerd risico met gedeeld gebruik, zonder dat de andere factoren geschaad worden. Alle groene stroom vanuit PV inpassen in het systeem vraagt om flexibiliteit van alle betrokken partijen.”

Maatschappelijk draagvlak van de energietransitie
De afgelopen negen jaar was Nas directeur Wetgeving en Juridische Zaken bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. “In mijn vorige functie had ik ook heel regelmatig met energievraagstukken te maken en ik zie in mijn huidige functie weer dezelfde zaken terugkomen. Je moet openstaan voor elkaar perspectieven, want er zitten technische aspecten aan de energietransitie, maar er moeten ook politieke keuzes gemaakt worden.”

Om forse voortvarende CO2-reductie te realiseren ligt er nog een flinke opgave, zo geeft hij ook toe. Belangrijk element is het meekrijgen van de Nederlandse burger. “Het maatschappelijk draagvlak kan altijd beter, daar moeten we naar blijven kijken. De energietransitie komt voor veel mensen nu al zichtbaar dichtbij met PV op de woning en rondom de gebouwde omgeving.”

Nas wijst daarbij op de wisselwerking met de ruimtelijke ordening. “Zon op dak heeft veel steun, maar niet alles wat als mogelijkheid in kaart is gebracht zal ook benut kunnen worden. De burger ziet PV in toenemende mate in het landschap verschijnen en daarbij is het verstandig om het draagvlak in het oog te houden, bijvoorbeeld door burgerparticipatie.

“Dat is niet per se makkelijk, want hoewel de urgentie en de noodzaak er duidelijk zijn, zijn die soms nog wat onduidelijker voor de burger dan de kosten. Daar moeten we ook eerlijk in zijn. Vanuit het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zijn we daarom ook op zoek naar werkbare verdienmodellen rondom de energietransitie, in het klein voor burgers en in het groot voor corporaties. Dat is belangrijk voor het draagvlak.”

Balanceren voor de juiste energiemix
Dat balanceren belangrijk is voor het afstemmen van de energiemix, daar blijft Nas op hameren. “Al die initiatieven met hernieuwbare energie, van kleine en grote projecten, verbreden de zoektocht om ons energiesysteem op een afgewogen manier tot stand te laten komen. De tijd dat we alleen maar naar het aantal megawatts kunnen kijken is voorbij.”

Vanuit het ministerie zijn er verschillende tools om de energiemix zo bij te sturen dat zowel de netcapaciteit als het maatschappelijke draagvlak de snelheid van de energietransitie aan kan en aan blijft kunnen. “Natuurlijk kunnen we de spelregels in de subsidiesfeer aanpassen, maar er is een breder verband nodig. Overheid, initiatiefnemers en netbeheerders, iedereen moet een stap zetten om alles binnen de netcapaciteit in te passen. Wij kunnen die partijen bij elkaar brengen om samen te werken aan meer gedeeld en flexibel gebruik van die capaciteit.”

Dat Nederland inmiddels al enige tijd met een demissionair kabinet zit, maakt de zaak volgens Nas lastig. “De klimaattransitie kan geen jaar wachten, maar we proberen natuurlijk wel zoveel mogelijk meters te maken. We zitten niet stil. Zo hebben we onlangs weer een nieuwe SDE-ronde gedaan en is er een belangrijke brief over het toekomstige waterstofnetwerk naar de Tweede Kamer gegaan.”

Hoewel er op het ministerie hard wordt doorgewerkt aan de Nederlandse energietransitie, liggen er nog wel enkele belangrijke beslissingen op een antwoord te wachten, zoals de salderingsregeling. “Het zou daarom goed zijn dat we zo snel mogelijk een nieuw kabinet krijgen dat ervoor kan zorgen dat we de vaart in de energietransitie kunnen houden en enkele belangrijke knopen doorgehakt worden. We kijken ernaar uit om met een nieuw kabinet en een nieuw mandaat het beleid scherp uit te voeren.”

Voor Nas blijft het vinden van de juiste balans in de energiemix ondertussen de hoofdzaak. “Mijn prioriteit zit in het creëren van een efficiënt en robuust systeem. Ook in een energiemix met veel zonne-energie blijft stabiliteit een hele belangrijke factor. De mogelijkheden voor PV zijn daarin overigens niet oneindig, maar de grens is nog lang niet bereikt.”

15 september zal in het Bimhuis te Amsterdam de Solar Business Day plaatsvinden. De Solar Business Day is het toonaangevende kennis- en netwerkevent in Nederland en trekt de gehele top van de zonne-energiesector. Op deze dag presenteert onderzoeksbureau Dutch New Energy Research het Nationaal Solar Trendrapport 2021, met daarin de meest essentiële cijfers over de Nederlandse PV-markt.