De jaarlijkse groei van zonnestroomvermogen stabiliseert

02.02.2023 Daan Jansen

De jaarlijkse groei van zonnestroomvermogen stabiliseert
©Techniek Nederland

In 2022 is er 3,9 gigawattpiek aan nieuw zonnestroomvermogen geïnstalleerd in Nederland, 3 procent meer dan in 2021. Vergeleken met het voorgaande jaar is een groter deel van het nieuw geïnstalleerd vermogen afkomstig van het residentiële segment, dat snel heeft gereageerd op de energiecrisis. Op Europees niveau versnelde de uitrol van zonnestroomvermogen met 47 procent.

3,9 gigawattpiek aan zonnestroomvermogen is er in 2022 geïnstalleerd in Nederland. Dat is een groei van 3 procent vergeleken met 2021. Toch zijn de verschuivingen in de Nederlandse markt in de praktijk groter dan deze cijfers laten zien omdat de groei met name afkomstig is uit het residentiële segment, terwijl het zakelijke segment stagneert.

©Dutch New Energy Research

In 2022 is er wereldwijd 209,5 gigawattpiek aan nieuw zonnestroomvermogen geïnstalleerd, 39 procent meer dan in 2021. Dat laat zien dat de uitrol van zonnestroomvermogen op wereldschaal nu juist versnelt. De belangrijkste oorzaken daarvoor zijn de sterk gestegen energieprijzen en de wereldwijde versnellingen in beleid om de energieonafhankelijkheid te vergroten.

©Dutch New Energy Research

Ook in Europa versnelt de groei, zoals bijvoorbeeld te zien is aan de importwaarde van zonnepanelen die via Nederland Europa binnen komen. De groei van 150 procent ten opzichte van 2021 is met name een afspiegeling van de Europese markt.

©Dutch New Energy Research

Een groot deel van de geïmporteerde panelen zal bestemd zijn voor het aanvullen van voorraden en het voorbereiden op zowel toekomstige vraagstijging als mogelijke problemen in de waardeketen. De Europese markt is gegroeid met 41,4 gigawattpiek, 47 procent meer dan in 20214.

©Dutch New Energy Research

Het kan lijken alsof de Nederlandse reactie op de energiecrisis het afgelopen jaar is achtergebleven op die van andere landen. Toch is dat niet per se het geval. Juist in Nederland was de groei van zonnestroomvermogen de afgelopen jaren al erg groot. Hierdoor is een verdere versnelling maar beperkt mogelijk. Dankzij de snelle groei van de afgelopen jaren ontstaan er vertragende factoren zoals netcongestie en tekorten aan materiaal en personeel.

Scherp stijgende kosten lijken weer af te remmen
Afhankelijk van het type zonnepanelen zijn prijzen in 2022 gemiddeld met 2,5 procent tot zelfs 6,9 procent gestegen. Door dalende cel- en containerprijzen zullen prijzen in 2023 weer stabiliseren of dalen.

Ook andere cruciale onderdelen zoals omvormers hebben scherpe prijsstijgingen gekend in 2022. Tevens zijn de prijzen van lithium-ion battery packs gestegen. Voor deze productcategorie lijken prijsdalingen in 2023 onwaarschijnlijk.

©Dutch New Energy Research

De prijsstijging van 2,5 procent tot 6,9 procent is in 2021 al ingezet als gevolg van de heropening van de wereldeconomie na de lockdowns. Dit bracht wereldwijde problemen in bevoorradingsketens. Door de energiecrisis en stijgende energieprijzen is de vraag naar zonnepanelen op globale schaal sterk toegenomen, en is de groei van het aanbod niet genoeg geweest om prijsstijging te beperken.

Ook prijsstijgingen van benodigde materialen worden (deels) doorberekend in het eindproduct. Vanaf december zijn de prijzen van zonnepanelen echter weer scherp gaan dalen, met verdere daling in het verschiet.

©Dutch New Energy Research

In 2021 en 2022 waren de containerprijzen extreem hoog, in een aantal maanden zelfs boven de 12.000 euro per container. Dit heeft de prijs van zonnepanelen, die grotendeels in China worden geproduceerd, verder opgedreven.

In de loop van 2022 is de containerprijs als gevolg van een vertragende wereldeconomie gaan dalen richting het oude niveau van 2.000 euro per container. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de rentestijging van de centrale banken om de inflatie, die is aangewakkerd door de energiecrisis, te bestrijden.

©Dutch New Energy Research

Bovenstaande figuur laat de kostenposten van verschillende type zonne-installaties in de VS zien aan de hand van twee prijsbenchmarks. Eén laat de prijs in de praktijk zien, de ander corrigeert voor kortetermijnmarkt- en beleidseffecten.

Door dit soort effecten bleken prijzen aan het begin van 2022 in de praktijk al 12 tot 16 procent hoger te liggen. Relatief gezien had de marktsituatie het grootste prijsopdrijvende effect op omvormers in de residentiële markt en op de andere componenten dan de module en omvormer, deze stegen met respectievelijk 44 en 31 procent.

Ook in Nederland werden in de eerste helft van 2022 kostenstijgingen gedreven door bevoorradingsproblemen en tekorten in de waardeketen. In de tweede helft van het jaar is dat weer grotendeels hersteld.

Toch is dit niet voor alle onderdelen het geval. Verder heeft de inflatie en de daaruit voortvloeiende stijgende rentestand geleid tot hogere financieringslasten voor zakelijke projecten, en een significant hogere eis van banken voor de inbreng van eigen kapitaal.

©Dutch New Energy Research

De prijzen van lithium-ion battery packs zijn in 2022 voor het eerst gestegen, terug naar het niveau van 2020. Cellen zitten zelfs weer op het prijsniveau van 2019. BloombergNEF verwacht dat de prijs in 2023 rond het huidige niveau blijft hangen. Hierdoor is het op korte termijn onwaarschijnlijk dat de prijs van lithium-ion-batterijsystemen veel zal dalen.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in het Solar Trendrapport 2023, een gezamenlijke uitgave van Solar365 en Dutch New Energy Research. Wilt u het hele rapport lezen met alle trendanalyses en marktdata? Klik dan hier.