Zes maatschappelijke organisaties waarschuwen dat de afschaffing van de salderingsregeling zonder alternatief kan leiden tot een verdere instorting van de zonnepanelenmarkt. In een brief aan informateur prof. dr. Rianne Letschert pleiten zij voor een wettelijke borging van een positieve terugleververgoeding, om te voorkomen dat bestaande installaties worden uitgezet en het draagvlak voor de energietransitie afbrokkelt.

Volgens Vereniging Eigen Huis, Consumentenbond, Woonbond, Aedes, Milieudefensie en Natuur & Milieu zullen de netto negatieve terugleververgoedingen en het stopzetten van de salderingsregeling er toe lijden dat het aantal zonnepaneelinstallaties nog verder terugloopt en dat “bestaande installaties worden uitgezet”.

De organisaties uiten zorgen over dat de onzekerheid “of zonnepanelen nog wel lonen” het draagvlak voor de hele energietransitie schaadt. Daarnaast stellen ze dat het zorgt voor spanningen tussen verhuurder en huurder. Ook is het volgens de briefschrijvers niet voor iedereen mogelijk om te sturen op een hoger zelfverbruik. Ze stellen dat: “niet iedereen kan zomaar over op een elektrisch voertuig, of de huishoudelijke apparaten vervangen door slimme apparaten en een warmtepomp installeren.”

Voorgestelde oplossingen

Om ervoor te zorgen dat zonnepanelen ook na 2027 aantrekkelijk blijven, kunnen volgens de organisaties de vrijkomende middelen door de afschaffing van de salderingsregeling worden ingezet om het draagvlak voor zonne-energie te verbeteren. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door een zonnestroomsubsidie met een vast vergoeding per kilowattuur met een looptijd van 15 jaar en een maximum van 3.000 kilowattuur per jaar, het salderen van de energiebelasting of een aanschafsubsidie in combinatie met het terugbrengen van een afbouwpad.

Waarom de salderingsregeling verdwijnt

De afgelopen jaren is de stroomprijs steeds meer gaan fluctueren over de dag door de inmenging van zonne-energie in de energiemix. Zonne-energie is op bepaalde momenten in de dag zo in overvloed dat de energieprijs negatief wordt. Voor de energieleverancier leidt dit tot kosten omdat zij deze stroom moeten salderen tegen de duurdere stroom in de winter wanneer de zonne-energie niet in overvloed is. Deze kosten worden weer bij alle klanten van de energieleverancier ondergebracht. Hierdoor betalen ook huishoudens zonder zonnepanelen mee aan deze kosten. Daarnaast is Nederland al koploper op het gebied van zonne-energie per inwoner.

Wat betekent dit voor de businesscase?

Zonnepanelen blijven de goedkoopste bron van energie en ze zorgen er in ieder geval voor dat huishoudens voor een deel van hun energievoorziening niet afhankelijk zijn van de energiemarkten. Met het afschaffen van de salderingsregeling wordt het belangrijker voor huishoudens die de energierekening willen drukken om goed te kijken naar wanneer zij die zonnestroom direct zelf kunnen verbruiken. Over het algemeen wordt hiervoor aangenomen dat dit 30 procent is van de totale opbrengst.  

Volgens een berekening van CE Delft kan de terugverdientijd van zonnepanelen oplopen tot maximaal 17 jaar als de salderingsregeling wordt afgeschaft en er terugleverkosten in rekening worden gebracht. Dit kan volgens de onderzoekers worden teruggebracht tot 8 à 10 jaar als het eigen gebruik wordt opgehoogd van 30 naar 60 procent. Bij de terugverdientijd van zonnepanelen wordt gekeken naar de situatie op het moment van investeren. Wat de businesscase gaat zijn voor nieuwe zonnepaneleneigenaren hangt dus zeer af van hoeveel van de zonnestroom ze zelf kunnen gebruiken.

Huishoudens die de afgelopen jaren hebben geïnvesteerd in zonnepanelen hebben al een aantal jaar gebruik kunnen maken van de salderingsregeling, wat de terugverdientijd al een stuk terugbrengt. Huishoudens die de komende tijd zullen gaan investeren in zonnepanelen zullen waarschijnlijk meer moeten letten op hoe ze die zonnestroom het beste kunnen inzetten. Of de terugverdientijd van zonnepanelen het draagvlak van de hele energietransitie zal aantasten moet de komende jaren nog blijken.