Een veelgehoorde uitspraak is dat we de energietransitie samen uit moeten voeren. Desondanks is het geen wedstrijd en staat het onderwerp bij de ene gemeente hoger op de agenda dan een andere, of zijn er meer mogelijkheden. Echte vaststaande, officiële regels voor wat de meest duurzame plaats is zijn er niet, maar zo heeft de ene plaats wel meer zonnepanelen of elektrische laadpalen. Een overzicht van gemeenten die opvallen op duurzaam gebied en bijzondere projecten die worden uitgevoerd.

Energievergelijk.nl heeft onlangs uitgebreid onderzoek gedaan naar wat de meest duurzame gemeente is. De uitkomsten zijn gebaseerd op drie thema’s: energielabels, zonnepanelen en elektrisch rijden. Op het gebied van energielabels komt Almere naar voren als meest duurzame gemeente, daar heeft ruim 67 procent van de huizen een energielabel A. De gemeente Lansingerland volgt met 61 procent en Pijnacker-Nootdorp staat op de derde plaats met 61,8 procent.

In Almere hebben van de ruim 60.000 geregistreerde woningen 40.000 energielabel A. De reden dat Almere zo goed scoort heeft met de leeftijd van de woningvoorraad te maken. Almere is al een van de jongste steden van Nederland en veel huizen zijn na het jaar 2000 gebouwd. Op dat moment golden er al strengere bouwregels en isolatie-eisen. Om dezelfde reden scoren de gemeenten Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp hoog, aldus de onderzoekers.

De gemeente Almere gaat op het gebied van elektrisch rijden ook een jaar lang een proef doen. In het project Laden uit de Meterkast kunnen bewoners uit de wijken Tussen de Vaarten en Nobelhorst hun eigen stroom gebruiken die vanuit het huis door een stroomkabel veilig en netjes naar de eigen auto gaat. De kabel gaat met kabelgoottegels door de stoep, of ligt onder een kabelmat op de stoep. In Tussen de Vaarten legt de gemeente kabelgoottegels in de stoep. In Nobelhorst worden er kabelmatten geplaatst. Na een jaar wordt gekeken of de proef succesvol is geweest.

De onderzoekers geven aan dat er een duidelijke samenhang bestaat tussen het gemiddelde inkomen in een gemeente en de energiezuinigheid van de woningvoorraad. Gemeenten met een hoger gemiddeld inkomen scoren over het algemeen beter op hun energielabels, met een correlatiecoëfficiënt van 0,45. Dit wijst op een matige, maar statistisch significante, positieve relatie: hoe hoger het inkomen, hoe beter het gemiddelde energielabel.

Zonnepanelen in Drenthe en Zeeland

Nederland telt acht miljoen huizen en op drie miljoen daarvan liggen inmiddels in meer of mindere mate zonnepanelen. In de grotere gemeenten, zoals Amsterdam, Utrecht en Groningen liggen in absolute aantallen de meeste zonnepanelen. In Amsterdam 43.721. Dat is makkelijk verklaarbaar doordat er veel mensen in die gebieden wonen. Energievergelijk onderzocht ook het aantal zonnepanelen per huishoudens en dan komen de gemeente Tynaarloo, gelegen in Drenthe, en Kapelle (Zeeland) als beste gemeenten uit de bus.

In beide gemeenten heeft 59 procent van de huishoudens zonnepanelen op het dak liggen. De twee gemeenten scoren zo hoog omdat het allebei landelijke gemeenten zijn waar veel koopwoningen staan met ruime daken. Dat zijn ideale omstandigheden voor het plaatsen van veel zonnepanelen. Kapelle ligt bovendien in een gebied waar de zon gemiddeld meer schijnt dan in andere delen van Nederland. 

De gemeenten Schiedam, Zandvoort, Den Haag, Rotterdam en Amsterdam doen het per huishouden het minst goed van Nederland. In die plaatsen is veel meer hoogbouw en is het percentage huurwoningen ook veel groter, waardoor bewoners geen zeggenschap hebben over het plaatsen van zonnepanelen. Bovendien zijn er in de grotere steden veel beschermde stadsgezichten waar plaatsing aan strengere regels is gebonden. 

Elektrische auto’s

Op het gebied elektrische auto’s die geregistreerd staan bij een eigenaar doet de gemeente Houten het van allemaal het beste. Deze gemeente kent 27 procent elektrische auto’s. Vlak daarachter zitten de gemeente Haarlemmermeer (25,1 procent) en Breda (22,7 procent). Ook op dit gebied scoort de gemeente Almere goed, met 20,9 procent goed voor de vierde plaats van Nederland.

De onderzoekers plaatsen de kanttekening dat de cijfers een vertekend beeld kunnen geven. De eigenaar van een auto is namelijk niet altijd de daadwerkelijke gebruiker.  Voorzover bekend de elektrische auto ook echt door eigenaar wordt gebruikt doen de gemeenten Roozendaal (18,9 procent), Bloemendaal (14 procent) en Blaricum (13,9 procent) het  beste.

“Toch zijn er grote verschillen tussen gemeenten”, besluiten de onderzoekers. “In sommige steden is al meer dan een kwart van het wagenpark elektrisch, terwijl andere gemeenten nauwelijks elektrische auto’s kennen.”