Draagvlak vergroten? Inzetten op alles!

09.03.2021 Nicolien van Loon

Draagvlak vergroten? Inzetten op alles!

Meer aandacht voor esthetiek. Zonnepanelen die helpen met biodiversiteit. Grootschaligheid en standaardisering combineren met diversiteit en aantrekkelijkheid. Dit is een greep uit de mogelijke strategiëen om draagvlak voor PV te vergroten, die naar voren kwamen tijdens de presentatie van het TNO-whitepaper: 'Zonpositief: zonne-energie op weg naar impact.'

“Nederland is klein en dichtbevolkt en daarom moeten we goed bedenken waar en hoe we zonne-energie gaan opwekken,” aldus Wim Sinke, hoofdonderzoeker bij TNO en hoogleraar zonne-energie aan de Universiteit van Amsterdam. In het nieuwe whitepaper presenteert Sinke ideeën om te helpen bij het snel halen van de doelstelling om in 2030 vijf keer zo veel geïnstalleerd vermogen te hebben. Volgens TNO is dit de groei die nodig is om te voorkomen dat we op industriële schaal c02 uit de lucht moeten gaan filteren.

Laat het een beetje sexy zijn
Odile Rasch, programmamanager RES (Regionale Energiestrategieën Noord-Holland Noord loopt in haar werk vaak tegen bezwaren van omwonenden aan. “Men vindt het lelijk. De panelen zijn recht en hoekig en fantasieloos,” vertelde zij tijdens de presentatie. Nu de kosten van de productie van panelen omlaag zijn gegaan, ziet zij mogelijkheden om te investeren in design. “We moeten werken aan iets wat mensen wel willen. Laat het een beetje sexy zijn, vraag er kunstenaars en ontwerpers bij. Dat is echt cruciaal voor het draagvlak.”

Sinke heeft goede herinneringen aan de pioniersessies ‘Volume door Verleiding’ bij ontwerpbureau DROOG met o.a. Marieke Rietbergen, waar zij enkele jaren eerder brainstormden over vormgeving en PV.  Rietbergen werkt tegenwoordig met haar bedrijf DIG aan het project ‘In my Backyard please’. Kay Cesar, onderzoeker bij TNO vertelde hierover: “Door participerend ontwerpen denken we eerder tot een ontwerp te komen dat omwonenden van een zonnepark acceptabel vinden.”

Alle zeilen bijzetten
Hoewel er in Nederland genoeg dakoppervlak is, is de plaatsing van PV hier complex. Daarom moeten alle andere opties ook benut worden, zoals implementatie op land, water, gebouwen (BIPV), voertuigen (VIPV) en infrastructuur (IIPV). Daarnaast moeten er ingezet worden op alle materialen, technieken en applicatiemogelijkheden. 

Het slim plaatsen van panelen heeft meer voordelen dan rendement alleen. Bifacials en zonvolgsystemen hebben een beter rendement, maar kunnen ook bijdragen aan de biodiversiteit. Cesar ziet een kans voor de ecologische landbouw: “Op kruidenstroken ontstaat een habitat voor insecten die kunnen helpen om de gewasziekten te bestrijden.”

Dr. Jan Kroon, onderzoeker bij TNO ziet zon op water als één van de keuzemogelijkheden in het behalen van de energietransitiedoelen. “We hebben een enorm oppervlak aan binnenwateren, buitenwateren en een groot deel van de Noordzee tot onze beschikking.” Golfslag, corrosie en stabiliteit zijn enkele uitdagingen waar onderzoek naar gedaan wordt in het fieldlab op de Oostvoornse plassen. Sinds vorig jaar wordt daar geëxperimenteerd met drie verschillende drijvende zonne-energiesystemen.

Vruchten plukken van de groei
Met de komst van de Green Deal is er een gunstig klimaat voor Europa om door te pakken wat betreft de productie van PV. Bij TNO ligt de focus o.a. op circulariteit. Het moet mogelijk zijn zonnepanelen te recyclen en er moet weinig tot geen gebruik gemaakt worden van schaarse grondstoffen. Dit wel met behoud van lage kosten, rendement en betrouwbaarheid. 

Ook onderzoekt TNO samen met de universiteiten van Eindhoven en Petten ‘Mass Customization’. Sinke: “Dat betekent dat we de grootschaligheid en de standaardisering, die ervoor heeft gezorgd dat zonne-energie goedkoop is geworden, combineren met flexibiliteit, diversiteit en aantrekkelijkheid die je nodig hebt om het in de toepassing op grote schaal te gebruiken.” Hierin ligt ook een kans voor Europa voor eigen productie. “Door de industrie te versterken worden we niet alleen minder afhankelijk van import, wij gaan zo zelf de vruchten kunnen plukken van de enorme groei van de sector.”

Uiteindelijk moeten al deze innovaties bijdragen aan het creëren van meer draagvlak. Sinke: “We zijn ervan overtuigd dat we de energietransitie kunnen versnellen en dat het beeld dat mensen van zonne-energie hebben de komende tijd kan gaan kantelen. Als we het met zijn allen slim aanpakken, gaan we een zonpositieve toekomst tegemoet.”