1,5 miljoen Nederlandse huishoudens zijn inmiddels voorzien van zonnepanelen. Een jaar geleden stond de teller op 1 miljoen, zo blijkt uit onderzoek van Dutch New Energy Research. Ed Nijpels, voorzitter Voortgangsoverleg Klimaatakkoord, is tevreden met de snelheid van de energietransitie, maar roept tegelijk het volgende kabinet op om werk te maken van de regelgeving.

2021 is een jaar van records voor de zonne-energiesector. In januari dit jaar ging Nederland nog door de symbolische grens heen van 10 gigawatt aan geïnstalleerd vermogen. Eind augustus werd het 1,5 miljoenste huis van zonnepanelen voorzien.

Nijpels noemt zonne-energie het grootste succesnummer van het Klimaatakkoord. “Burgers zien steeds meer de voordelen. Met slimme samenwerkingen heeft iedereen profijt. Ik ben daar buitengewoon tevreden over en wat bijzonder is om te zien, is dat de burger de overheid en het bedrijfsleven inhaalt als het aankomt op het aantal zonne-energie-installaties.”

Grote potentie op utiliteitsgebouwen
Rondom de bijeenkomst met de bewoners van het 1,5 miljoenste huishouden met zonnepanelen zei hij er vanuit te gaan dat de overheid blijvend aan de slag gaat met de energietransitie en zich hier met name richt op de regelgeving. “Ik ga ervan uit dat alle betrokken partijen de huidige regels zo vormgeven dat elke vierkante meter dak gebruikt kan worden voor duurzame energie”, aldus Nijpels.

De belangrijkste regelgeving moet wat hem betreft gezocht worden in de utiliteitssfeer. “Er zijn al veel berekeningen gedaan over de potentie van utiliteitsgebouwen en die is niet gering. De wetgeving moet daarin aangescherpt gaan worden. Dat is in mijn ogen echt de belangrijkste maatregel die genomen moet worden om de energietransitie niet af te remmen.”

Per 1 januari 2022 gaat de regeling in dat gemeenten bedrijven mogen verplichten om zonnepanelen op hun gebouwen te installeren. “Dit besluit was in eerste instantie gekoppeld aan de Omgevingswet, maar nu die wordt uitgesteld, ga ik er vanuit dat de regelingen nu los gekoppeld worden. Ik zou gemeenten van harte willen aanmoedigen om hier gebruik van te maken”, aldus het nadrukkelijke advies van Nijpels.

Knellende regelgeving voor netwerkbedrijven
Niet alleen in de wetgeving voor utiliteitsgebouwen moet het nodige veranderen volgens Nijpels. Onlangs stelde hij tegenover de Volkskrant nog dat netwerkbedrijven die willen investeren in hun netwerken worden gehinderd door ‘fossiele rijksregelgeving’.

“Dat bedoelde ik eigenlijk heel letterlijk én figuurlijk. We hebben hier te maken met de grootste maatschappelijke verbouwing na de Tweede Wereldoorlog en die voeren we uit op basis van oude regelgeving. Op tal van wetgevingsterreinen geldt dat de regels niet meer goed aansluiten op de werkelijkheid. We hebben wetgeving nodig die aansluit op de energietransitie.”

De regels voor netwerkbedrijven gelden wat hem betreft als illustratief voorbeeld hoe oude regelgeving de energietransitie vertraagt. “Gemeenten en provincies doen soms alsof het vreemde mogendheden zijn, terwijl onze netbeheerders echt tot de top van wereld behoren. Als je bijvoorbeeld de storingsgevoeligheid van ons net neemt, dan hebben we echt met het neusje van de zalm te maken.”

Als het aan de voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord ligt dan moet de wetgeving voor netwerkbedrijven ‘met spoed’ op vier punten aangepast worden. “Ten eerste zijn deze bedrijven gebonden aan een bepaalde verhouding tussen vreemd en eigen vermogen en om geld te lenen voor grote investeringen moeten ze daarom toestemming hebben van de aandeelhouders – de gemeenten. Dan moet je met ál die gemeenten om tafel, dat is echt niet meer van deze tijd.

“Ten tweede mogen netwerkbedrijven niet vooruit investeren, terwijl zij zelf het beste kunnen beoordelen wat de juiste toekomstige investeringen zijn. Ten derde moeten deze bedrijven projecten aansluiten op volgorde van binnenkomst, waardoor een groot project kan worden vertraagd door een klein project. Netbeheerders moeten de vrijheid krijgen om zelf hun volgorde te bepalen, daar zijn ze zeer goed toe in staat.

“En ten vierde zou het mogelijk moeten worden dat daar waar regels en procedures de zaak belemmeren, er sneller besluiten genomen moeten kunnen worden. Mits dit niet ten nadele van de burger zou zijn.”

Wat Nijpels betreft moet de overheid het voorkomen van netcongestie tot een van de prioriteiten maken van de energietransitie. “Overheid, maatschappelijk organisaties en het Klimaatakkoord willen allemaal snel meer duurzame elektriciteit. Er zijn steeds meer burgers en organisaties die hiermee aan de slag gaan en erachter komen dat ze niet verder kunnen door een overbelast net. Dat moet echt niet kunnen.”

Toekomst van de salderingsregeling
Ten slotte is er nog een ander heet hangijzer waar Nijpels nog iets over kwijt wil: de salderingsregeling. “Er zijn veel plannen om de uitrol en ontwikkeling van zonnepanelen te stimuleren en verschillende inzichten over de rol van de salderingsregeling. Ik zou ervoor willen pleiten om geen risico te nemen met regelgeving die tot het huidige succes van zon op dak heeft geleid.”

Op dit moment is er in feite een status quo, omdat de Tweede kamer de regeling controversieel heeft verklaard en er daarom pas een besluit genomen zal worden wanneer er een nieuwe regering is aangetreden. “Natuurlijk bestaat er discussie hierover, maar de huidige regelgeving is succesvol. Eerst moet je twijfel opruimen, daarna kun je pas aanpassen.

“Ik zeg daarom wel eens dat de energierevolutie zo snel is dat het haar eigen kinderen opeet. We hebben iedere vierkante meter voor zonne- en windenergie nodig. Ik wil daarom niks uitsluiten, maar juist behoedzaam omgaan met de regelgeving die ons dit succes heeft gebracht.”

Dit artikel verscheen eerder in de beurscatalogus van de gedeelde vakbeurs Solar Solutions International / Duurzaam Verwarmd. Klik hier voor de hele editie.