Ofwel: hoe krijgen we die gas- en kolencentrales wél uit

Deze kop zal vast veel reacties opleveren. Maar ik heb het toch opgeschreven want we hebben het te veel over geld en te weinig over milieu. In het algemeen, maar vooral als het over thuisbatterijen gaat. Wat ik hieronder schrijf is een idee op basis van een korte analyse. Mocht ik er helemaal naast zitten, dan laat ik me graag overtuigen.

Hoe kom ik er in vredesnaam bij dat batterijen goed zijn voor het milieu? Ze zitten toch vol met zeldzame metalen en andere troep? Eerst de context: 2025 is een zwaar jaar voor de klimaatdrammers. Klimaat staat niet meer zo hoog op het lijstje van onze regering, juist terwijl de energietransitie tegen een paar lastige hobbels aan botst. Veel negatieve prijzen voor elektriciteit, volle netten, einde salderen, enz. enz. Met recent dieptepunt dat deze Prinsjesdag de ambitie om in 2035 CO2-neutrale elektriciteit te hebben is losgelaten. ‘We kunnen niet zonder gascentrales’ lijkt de tendens.

Daar zit je dan, als duurzame koploper. In je goed geïsoleerde huis, zonnepanelen op je dak, wellicht een elektrische auto of een warmtepomp. De transitie is nog lang niet klaar, maar wat kun jij zélf nog doen? Je voelt ‘m aankomen: neem een thuisbatterij! Let op: heb je nog geen goed geïsoleerd huis of zonnepanelen, stop dan nú met lezen en ga gauw offertes opvragen of geef je huurbaas een schop onder z’n kont om dat voor je te regelen.

Waarom? Door de geweldige groei van zonnepanelen en windmolens wekken we nu de helft van onze elektriciteit schoon op. De andere helft komt uit kolen- en vooral gascentrales. Op de zonnige en winderige uren wordt er nu ook al flink afgeschakeld, omdat de duurzame stroom simpelweg niet gebruikt kan worden. Een paar uur later, in de avond, draaien de gascentrales weer volop. Een (thuis)batterij kun je inzetten om zon en windstroom op te slaan en later terug te leveren. Maar hoe weet je zeker dat je CO2 effect positief is? Dat doe je door alleen op te laten bij curtailment en te ontladen als er volop fossiele centrales draaien. Bij zonnig of winderig weer opladen, in de avond ontladen is een prima vuistregel. Of gebruik de day-ahead stroomprijs: lage prijs, opladen! Hoge prijs, ontladen.

Hoeveel CO2 vermijd je hiermee en hoe verhoudt zich dat tot de uitstoot tijdens productie? Korte rekensom: op basis van het voorlopige afschakelmodel van Entrance schat ik dat je nu al 180 cycli per jaar je batterij op deze manier kunt inzetten (vooral tussen maart en september). Met een batterij van 7,5 kWh, en uitgaande dat fossiele elektriciteit 400 gr CO2/kWh uitstoot, kun je op deze manier 500 kg CO2 uitstoot per jaar vermijden. Dit is al meer dan de uitstoot bij de productie van de batterij. Die compenseer je dus binnen een jaar. Als alle 3 miljoen huishoudens met zonnepanelen dit doen (die andere 5 miljoen zijn nu offertes aan het opvragen) bespaart Nederland 1,5 Megaton CO2 éxtra per jaar. En die batterijen kunnen gedurende 6 uur ca. 4 Gigawatt vermogen leveren, genoeg om de avondpiek in ons verbruik flink te drukken en die centrales uit te laten. Wow! Net als bij zonnepanelen geldt: wat huishoudens doen, heeft echt effect op nationale schaal.

Maar, hoor ik sommigen van jullie denken, hoe zit het met andere milieueffecten van batterijen zoals bijvoorbeeld de mijnbouw? Dat klopt, die neem ik hier niet mee. Net zomin als de effecten van kolenmijnen, methaanlekkages en de uitstoot bij de productie van LNG. 

Maar, hoor ik anderen van jullie denken, hoe zit het dan met andere diensten die centrales leveren, zoals netstabilisatie en opstarten na een blackout? Nou, daar is met zon, wind en batterijen en vooral de bijbehorende omvormers, ook heel veel mogelijk, zoals blackstart en geëmuleerde traagheid. Met wel nog de nodige innovatie-uitdagingen. Werk je hier aan? Hou dan de subsidies van de Topsector energie goed in de gaten.

En levert een batterij op deze manier geld op? Daar gingen we het dus niet over hebben… Nou vooruit. Als je je batterij op bovenstaande manier gebruikt, valt dat 90% van de tijd samen met het verhogen van je eigenverbruik, wat wél geld oplevert. Disclaimer: ben je nu enthousiast, laat je dan alsjeblieft goed informeren en zorg voor een veilige installatie.  

Ga ik nu een thuisbatterij kopen? Euh, nee, want ik ben net verhuisd heb mijn tot label A verduurzaamde woning met pv panelen ingeruild voor een woning waar de afgelopen 50 jaar niks aan gedaan is. Dus eerst isoleren, gasloos verwarmen én zonnepanelen. Daarover later meer. Nu gauw offertes opvragen.