Frans van den Heuvel: Pionier in de solar

16.02.2021 Simone Tresoor

Frans van den Heuvel: Pionier in de solar

De pionier: zelfst.naamw. (m.) Uitspraak: [pijoˈnir]: Iemand die als een van de eersten een bepaald gebied betreedt en zijn/haar weg moet vinden zonder gebruik te kunnen maken van de ervaring van anderen.

Ook in de solarindustrie zijn pioniers die belangrijk werk deden en doen waarop anderen kunnen voortbouwen. In deze rubriek brengen wij ze voor het voetlicht.

Toen Frans van den Heuvel (57) het rapport ‘De grenzen van de groei’ van de Club van Rome las, werd het zaadje bij hem geplant. In het rapport werd voor het eerst een verband gelegd tussen economische groei en de gevolgen hiervan op het milieu. Hij voegde daad bij woord en werd een van de Nederlandse pioniers op het gebied van solar.

Brabantse werklust met Hollandse nuchterheid, zo kun je Van den Heuvel het beste omschrijven. Nog net geen zestien was hij toen hij zijn eerste baantje kreeg, en hij is tot zijn dertigste doorgegaan met studeren. Hij begon met autotechniek en deed later economie, gewoon naast een full-time baan en met twee jonge kinderen.

Auto’s – halfgeleiders – reparatieonderdelen – stralingsverwarming - solar

Zijn carrière begon in de auto-industrie, waar hij projectmanager emissiereductie uitlaatgassen was. Het was de jaren tachtig en Nederland was lekker aan het groeien. Als je destijds durfde op te noemen dat er wel heel veel vervuild werd, werd dat direct weggewuifd. Van den Heuvel vertelt: “Ik vond de sector weinig dynamisch, dus op mijn 24ste vertrok ik richting de halfgeleiderindustrie als productmanager van technologische producten voor de industrie. Ik leerde hier naast technologie ook meer van economische zaken en dat bleek handig voor later. Vervolgens heb ik nog een uitstapje van een aantal jaar gemaakt als commercieel directeur van een handelsbedrijf in reparatieonderdelen voor  bruin- en witgoed. We exporteerden producten naar meer dan 70 landen en die ervaring stak ik in mijn zak.”

In 1995 was het tijd voor een nieuw avontuur en begon hij Energy Products, een fabrikant in stralingsverwarmingssystemen. “Binnen een jaar had ik extra financiering nodig, de overwaarde van mijn huis zat er al in”, vertelt Van den Heuvel. “Ik had twee kleine kinderen en de druk waaronder ik stond was enorm. Ik moest en zou bewijzen dat het product toekomstbestendig was. Na enige tijd heb ik het bedrijf naar Limburg verhuisd, nadat ik een minderheidsbelang verkocht aan Scheuten Glas en industriebank LIOF. Daar vormde bij mij de gedachte dat mijn product weleens een nicheproduct zou kunnen worden als het duurzaamheidsbeleid van overheden zou doorzetten. Ik wilde niet op één paard wedden en zo ontstond het plan samen met Scheuten een zonne-energiebedrijf op te zetten: Scheuten Solar.”

De solarboom kwam net op tijd

Bij Scheuten Solar deden we veel technisch hoogwaardige projecten, met name BIPV in façades en semi-transparante daken. Solar in de bebouwde omgeving stond destijds nog in de kinderschoenen en werd tot voor kort enkel autonoom toegepast en niet gekoppeld aan het net. “Het ging heel lang goed en we waren echt spraakmakend in wat we deden. In 2003 konden we een failliete Duitse fabrikant overnemen. We namen een risico met deze overname want zon ging op dat moment ronduit slecht en werd ook in Nederland niet meer door de overheid ondersteund. Het was een bepalend moment in mijn carrière. In mei namen wij de fabriek met toen de modernste productielijn ter wereld over en in september gaf de Bundestag goedkeuring voor miljarden subsidie voor de uitrol van solar in Duitsland,” vertelt hij.

“De ‘solarboom’ was begonnen en gaf ons de kans een nieuwe fabriek te openen, een bedrijf waar ruim 550 mensen werkten. Ik was veel in het buitenland en op zoek naar grondstoffen zoals polysilicium, ingots en wafers toen er een grote tegenslag kwam: de bankencrisis. We moesten blijven investeren, maar dat lukte niet omdat de banken niet thuis gaven. Op dat moment zag China zijn kans schoon en begon grootschalig te investeren in PV, en met succes zoals we inmiddels weten. China heeft dan wel de Europese maakindustrie om zeep geholpen, ze hebben wel van zonne-energie de goedkoopste energiebron ter wereld gemaakt. In 2010 ben ik weggegaan bij Scheuten Solar, dat jaar hadden we een omzet gedraaid van 300 miljoen euro. In 2012 ging het bedrijf helaas failliet.”

‘First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you and then you win’

“Ik ben iemand die graag met de voeten in de klei staat”, zegt Van den Heuvel,  ”dus toen ik door Solarcentury, een inmiddels 23 jaar oud zonne-energiebedrijf uit Londen, werd benaderd of ik hun bedrijf op de rails wilde zetten, heb ik dat met twee handen aangepakt. Ik heb daar ruim acht jaar met heel veel plezier gewerkt tot mijn gezondheid me in de steek liet. Dat is ook de reden dat ik in november 2020, na een succesvolle verkoop aan het Noorse staatsbedrijf Statskraft, ben gestopt.”

Van den Heuvel lacht: “Terugkijkend op mijn tijd in de solar moet ik altijd denken aan de uitspraak van Gandhi: ‘First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you and then you win.’ Ik moet nog steeds denken aan Jeroen van de Veer, ex-CEO van Shell, die zei: ‘Ach die paneeltjes, dat wordt toch nooit wat’. De elektrificatie van de economie is niet meer te stoppen, je kunt maar beter meebewegen.”

Energietransitie stopt niet bij de grens

Voor de toekomst heeft Van den Heuvel nog wel een advies aan de overheid: “De energietransitie stopt niet bij de grens. We kunnen volledig CO2-neutraal en zelfs zonder kernenergie, maar dan moeten we wel een Europees energiebeleid omarmen. Vaak hoor ik kreten als: ‘dat is niet te betalen’. Onzin! Het is een investeringskans. Een ultieme kans voor pensioenfondsen, de perfecte match. En de kosten zullen uiteindelijk veel lager uitvallen.”

Het verbaast hem nog steeds hoelang mensen vasthouden aan hun oude gewoontes en hoelang het duurt voordat de kritische massa om is. “Met regelmaat denk ik aan die intrigerende Club van Rome. Het had iets nobels, het had een groter doel. Daar lag de grondslag van mijn droom en ik ben dankbaar dat ik deze samen met mijn branchegenoten en andere belanghebbenden heb waargemaakt. Maar uiteindelijk staan we nog maar aan het einde van het begin van de energietransitie, we hebben nog een lange weg te gaan.”, aldus de pionier.