Zeven miljoen slimme meters hangen in Nederlandse woningen. Zij geven, samen met een zogeheten energieverbruiksmanager, inzicht aan de bewoner over hun energieverbruik. Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft onderzocht of ze helpen met bezuinigen in het energieverbruik.

Het effect op energiebesparing verschilt per type. Het lijkt er op dat zogeheten in-home displays het effectiefst zijn omdat ze gedetailleerde, real time feedback geven die continue zichtbaar is in huis.

Convenant 10 petajoule
Samen met de Universiteit van Tilburg is onderzoek gedaan naar verschillende typen die het eigen energieverbruik voor huishoudens zichtbaar maken: een e-mail + webapplicatie, een app op smartphone of tablet, en een eenvoudig in-home display. Door huishoudens mét en zonder een energieverbruiksmanager te vergelijken is nu meer inzicht verkregen in de effecten op energiebesparing.

Uit PBL-onderzoek in 2016 bleek dat alleen de uitrol van de slimme meter in combinatie met een periodiek Verbruiks- en Kostenoverzicht (VKO) niet echt leidde tot veel energiebesparing. In 2017 sloot de Nederlandse overheid met de energiebedrijven het ‘Convenant 10 petajoule energiebesparing gebouwde omgeving’. Doel was circa 2,7% van het huishoudelijke energieverbruik te gaan besparen door een verbetering van het VKO of met behulp van energieverbruiksmanagers, maar ook dit heeft niet geleid tot extra besparing.

In-home display grote winnaar
Maar uit het nieuwe onderzoek komt naar voren dat huishoudens het waarderen om meer inzicht te krijgen in hun energieverbruik, en dat slimme meters in combinatie met energieverbruiksmanagers daarbij helpen. En dan komt vooral de in-home display goed uit de bus. Deze kan een besparing van 2,2 procent voor elektriciteit en 6,9 procent voor gas opleveren. Het continue zichtbaar zijn van de display in de woonkamer met een aparte weergave voor het gas- en elektriciteitsverbruik zou het geheim van dit succes zijn. De bewoner kan namelijk ook meteen zien hoeveel kosten hij bespaart.  

De onderzochte app met historische feedback en de e-mail + webapplicatie levert weinig tot geen energiebesparing op. De effectiviteit hiervan is naar verwachting veel lager dan die van in-home displays, omdat apps en webapplicaties niet continue zichtbaar zijn en de feedback actief opgevraagd moet worden.

Op basis van het verrichte onderzoek schat het PBL in dat door de uitrol van de slimme meter, het versturen van het VKO en de in-home displays, huishoudens ongeveer 4 petajoule per jaar besparen.