Ondanks de tijd en het budget die aan het uitbreiden en versterken van het stroomnet worden besteed, voorspellen de netbeheerders vertragingen in de realisatie van deze uitbreidingen. De investeringsplannen van de netbeheerders laten vertraging zien bij 400 van de 900 grotere projecten voor het uitbreiden van het stroomnet. Daarom zetten de netbeheerders naast netuitbreiding ook in op flexibiliteit en een uitgebreide energiemix. 

Netbeheerders investeren meer dan ooit in het uitbreiden van de energie-infrastructuur: gemiddeld 15 miljard euro per jaar. “Het zijn onze meest ambitieuze investeringsplannen ooit. In de nieuwe plannen van de netbeheerders staan zo'n 1.300 grote bouwprojecten. En daar komen de werkzaamheden in bijvoorbeeld wijken en straten nog bij”, zegt Maarten Otto, voorzitter van Netbeheer Nederland.

"Tegelijkertijd is de realiteit complex en weerbarstig. Want naast de enorme hoeveelheid werk die de netbeheerders en onze partners, leveranciers en aannemers verzetten, zien we ook projecten die we niet volgens planning kunnen afronden. De realisatie van een weerbaar en duurzaam energiesysteem is een verbouwing van Deltawerken-formaat: complex, langjarig, urgent en niet zonder hobbels.”

De vertragingen ontstaan omdat het een “complexe opdracht met veel grenzen en beperkingen is”, stelt Netbeheer Nederland. De projecten zijn afhankelijk van beschikbare bouwruimte, beschikbaarheid van personeel en de doorlooptijd van ruimtelijke procedures en planningen.

"De plaatsen waar het relatief eenvoudig is om elektriciteitsinfrastructuur te bouwen zijn wel zo'n beetje benut; nu wordt het moeilijker om in ons dichtbevolkte land ruimte te vinden en tijdig de vergunningen te krijgen om het elektriciteitsnet te kunnen uitbreiden”, stelt Maarten Abbenhuis, COO van TenneT. “Inmiddels verwachten we dat 60 procent van onze uitbreidingsprojecten gemiddeld 2,5 jaar later dan voorzien zal worden opgeleverd.”

Nieuwe aanpak vereist

Om de energietransitie voort te kunnen zetten en aan de groeiende stroomvraag te voldoen, moet in de eerste instantie meer elektriciteitsstations, transformatorhuisjes en elektriciteitskabels gebouwd worden. Het liefst op een sneller tempo dat nu gebeurt. Volgens Netbeheer Nederland is er deels al beleid dat daarbij helpt. “Denk aan het versnellingspakket en het aanmerken van energieprojecten als projecten van zwaarwegend maatschappelijk belang, waarmee tijdswinst behaald kan worden.”

Maar er is meer nodig, want terwijl de uitbreiding van het stroomnet vertraagt, neemt de vraag naar netcapaciteit juist toe. Bouwen alleen is daarom niet genoeg. De netbeheerders geven aan ook in te zetten op flexibel stroomgebruik en een uitgebreidere energiemix. Otto: “We moeten daarom ook optimaal gebruik maken van duurzame moleculen zoals waterstof en groen gas, en vol inzetten op collectieve warmtenetten om de druk beter te verdelen over de energie-infrastructuren. Daarnaast moeten we de bestaande elektriciteitsnetten beter benutten. Hiervoor is snel meer flexibel gedrag van alle gebruikers, bedrijven én consumenten, vereist.” 

Liander zegt haar eigen interne processen efficiënter sneller in te moeten richten, maar roept ook de overheid op om sneller locatie- en tracékeuzes te maken zodat procedures en vergunningverlening versneld kunnen worden. “De oproep aan het nieuwe kabinet is om hiervoor beleid te maken, dat de netbeheerders de komende tien jaar stabiliteit en duidelijkheid biedt. Dat helpt ons om samen met onze regionale stakeholders en onze partners in bouw en techniek met vertrouwen en met energie te werken aan een duurzame toekomst voor al onze klanten.”

Abbenhuis: “Nederland heeft laten zien in korte tijd enorme sprongen te kunnen maken. Wereldkampioen zon op dak, een ongekende inhaalslag bij wind op zee, en miljoenen burgers en MKB’ers die verduurzamen: dát is de kracht van onze samenleving. Als we met elkaar inzetten op flexibel gebruik van energie en het versnellen van onze projecten, houden we koers en blijft Nederland concurrerend, onafhankelijk en duurzaam.”

Tot en met 28 oktober kan er in de consultatieronde gereageerd worden op de investeringsplannen van de netbeheerders. Op 2 januari worden de plannen ingediend bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM).