Nederland kampioen zonnepanelen, maar nog niet op sociale huurwoningen
24.01.2025 Evelien Schreurs

Zonnepanelen zijn aanzienlijk vaker te vinden op koopwoningen dan op huurwoningen. Eerder liepen zij achterstand op door de verhuurdersheffing, en nu huurwoningen ‘aan de beurt’ zijn kunnen zij niet op dezelfde manier profiteren van de salderingsregeling zoals koopwoningen dat hebben kunnen doen. Op welke manier kan zonne-energie toch verder worden uitgerold op sociale huurwoningen?
Het aantal woningen in de sociale huur met zonnepanelen is al jaren aan het toenemen, maar loopt nog steeds achter op de aantallen van koopwoningen. Dat terwijl bewoners van sociale huur, die over het algemeen lagere inkomens hebben, juist veel baat zouden hebben bij een lagere energierekening.
Volgens Koen Tuitert, projectleider zonne-energie bij woningcorporatie Ymere, heeft de verhuurdersheffing een belangrijke rol gespeeld in de achterstand die woningcorporaties hebben opgelopen wat betreft zonnepanelen. De verhuurdersheffing bepaalde dat verhuurders met meer dan vijftig woningen (voornamelijk woningcorporaties) belasting moesten betalen over de WOZ-waarde van hun woningen. Hierdoor was het minder interessant voor woningcorporaties om te investeren in verduurzamingmaatregelen omdat die de WOZ-waarde van de woning verhogen. Die verhuurdersheffing is sinds 2023 afgeschaft, maar vervolgens komt al binnen enkele jaren de salderingsregeling te vervallen, dat is oneerlijk tegenover de huurders, vindt Tuitert.
“Ik vind het vervelend voor onze huurders dat zij zien dat hun buren die een koophuis hebben, tien, vijftien jaar lang hebben kunnen salderen. En nu zijn zij aan de beurt en wordt het van ze afgepakt, en dat is natuurlijk oneerlijk tussen mensen die een koophuis en een huurhuis hebben.”
Huurders kunnen door het afschaffen van de salderingsregeling niet op dezelfde manier profiteren van zonnestroom als eigenaren van koopwoningen dat hebben gedaan. “Daar zit voor mij het grootste verschil tussen koopwoningen en huurwoningen dat wij simpelweg heel lang de middelen niet hadden om zonnepanelen te kunnen leggen.”
Tuitert: “Je ziet dat de houding tegenover zonnepanelen, maar ook tegenover duurzaamheid in het algemeen, natuurlijk heel erg is veranderd. De noodzaak is minder groot want de energietarieven zijn niet meer zo hoog als ze waren. Anderzijds zie je door het veranderend beleid van het rijk dat er heel veel onzekerheid zit rondom zonnepanelen, rondom salderen en wat het betekent voor de energielasten van een bewoner. En dat maakt dat bewoners heel afwachtend zijn en het ons veel meer moeite kost om zonnepanelen te installeren op woningen en bewoners daar enthousiast over te krijgen.”
Momenteel zijn zonnepanelen dus niet erg in trek binnen bewoners van sociale huur, legt Tuitert uit. “We zien vaak dat er meer dakruimte over is dan er behoefte is bij bewoners voor het installeren van zonnepanelen. Dus meestal kunnen we iedereen die interesse heeft wel aansluiten. Alleen tijdens de energiecrisis zagen we dat de behoefte heel veel groter was, toen hebben we dus weleens mensen moeten teleurstellen.”
Volgens Tuitert zal het door het afschaffen van de salderingsregeling lastiger worden voor woningcorporaties om de businesscase voor zonnepanelen rond te krijgen. Woningcorporaties maken geen winst op zonnepanelen, maar het financiële plaatje moet wel rondkomen. Daarbij is het belangrijkste dat de huurders er niet op achteruit gaan door zonnepanelen.
Het bedrag dat de huurder minder gaat betalen aan de energierekening moet dus altijd groter zijn dan de huur die zij gaan betalen voor de zonnepanelen. “Het is een fijne balans die we moeten hanteren tussen enerzijds het verduurzamen van ons bezit en anderzijds ervoor zorgen dat de huurder de rekening er niet voor betaalt.”
Elke corporatie heeft eigen beleid
Het plaatsen van zonnepanelen op huurwoningen is grotendeels hetzelfde als bij koopwoningen, bewoners hebben over het algemeen een eigen energiecontract waardoor terugleverkosten, tereugleververgoedingen en salderen net als bij koopwoningen via de bewoner zelf gaan.
De rol van de woningcorporatie zit dan met name in het voorleggen van het plan om zonnepanelen te installeren. Zo worden de gebouwen van de woningcorporatie verduurzaamd, en kan de bewoners gebruik maken van zonnestroom.
Iedere woningcorporatie pakt dat wel anders aan, zij hebben niet allemaal doelen of een beleid voor zonnepanelen. In het geval van Ymere stelt de woningcorporatie de daken van hun woningen beschikbaar, die worden vervolgens door een aannemer verhuurd aan de huurders van de woningen. Huurders die kiezen voor zonnepanelen krijgen een contract voor twintig jaar, waarin de zonnepanelen een bepaald aantal kilowattuur moeten behalen. Mocht dat toch niet behaald worden, dan wordt de huurder daarvoor gecompenseerd.
Tuitert: “Anderzijds hebben we ook de bijzondere afspraak gemaakt, dat wat er ook gebeurt, salderen, dalende energietarieven, dat die stroomprijs van die zonnepanelen niet lager mag liggen dan de stroomprijs op de energiemarkt. Dus als straks salderen wordt afgeschaft dan zullen we weer kijken hoe de huurprijs moet worden aangepast dat de huurder in ieder geval nog een euro overhoudt aan het einde van het jaar.”
Onduidelijkheid terugleverkosten
Het zou volgens Tuitert eerlijk zijn om huurders, na het afschaffen van de salderingsregeling, tegemoet te komen met een nieuwe regeling. Hij denkt daarbij aan een terugleverplafond van een bepaald aantal kilowattuur of aantal jaren dat gesaldeerd mag worden. “Dan krijg je in ieder geval die businesscase rond en dan kan je bewoners uitleggen welk voordeel ze ervan krijgen. Ook is het alleen maar mooi meegenomen wat er overblijft aan het einde van de rit.”
Daarnaast zou bureaucratische ondersteuning vanuit overheden kunnen helpen om meer zonnepanelen op sociale huurwoningen te krijgen. Hij noemt een voorbeeld van een project in Amsterdam Noord waarbij rode zonnepanelen werden gelegd op gebouwen met een Rijksbeschermd stadsgezicht. “Dat soort bereidwilligheid van overheden helpt enorm om dit soort projecten van de grond te krijgen. Want zonder de steun van de gemeente Amsterdam was dat nooit gelukt.”
En wat tenslotte ook erg goed blijkt te werken, is bewoners die bij hun buren zien hoe zij profiteren van zonnestroom, vertelt Tuitert. Als zij als woningcorporatie laten zien dat zonnepanelen rendabel zijn, wordt dat niet altijd aangenomen door bewoners. Het werkt een stuk beter als buren dit onderling aan elkaar vertellen. In die zin is het dan ook vaak het geval dat mensen pas bij een tweede inventarisatie van Ymere, nadat ze hebben gezien hoe hun buren succesvol zonnestroom opwekken, alsnog interesse hebben in de zonnepanelen.
Er zijn volgens Tuitert dus zeker mogelijkheden om zonnepanelen op daken van sociale huurwoningen te krijgen, al zal dat de komende tijd lastig worden. “Ik denk voor de corporatiesector dat het gewoon heel moeilijk wordt. Met die onzekerheid die ook de komende tijd nog een beetje speelt over hoe die verhouding gaat zijn tussen zonnepanelen en de markt, is het gewoon een moeilijk verhaal momenteel.”