Uit onderzoek van Berenschot, in opdracht van Alliantie Zon – een samenwerking tussen GroenLeven, KiesZon, Solarfields, Sunrock en TPSolar, blijkt dat de beleidskaders de groei van grootschalige projecten onvoldoende faciliteren. Het adviesbureau concludeert in het rapport dat de grootschalige uitrol van zonne-energie op zowel dak als land nauwelijks meer mogelijk is. Aanpassingen van de regelgeving op basis van het Duitse model zouden uitkomst kunnen bieden.

Het rapport getiteld Paradox in de energietransitie: ontwikkeling zon-PV in de knel ondanks hoge energieprijzen wijst op onderliggende redenen als hogere kosten, strengere eisen en toegenomen complexiteit die bijdragen aan de stagnatie. Dit bemoeilijkt het behalen van de klimaatdoelstellingen en de ambities om energie-autonoom te worden ten opzichte van Russisch gas. Om te voorkomen dat de ontwikkeling van zonne-energie in de nabije toekomst nog meer in de knel komt, roepen Groenleven, Kieszon, Solarfields, SunRock en TPSolar via hun alliantie de overheid dringend op om in beweging te komen.

Omdat de vraag naar duurzame elektriciteit in 2030 aanzienlijk hoger ligt dan waar in het Klimaatakkoord op is geanticipeerd, wordt in Nederland te weinig op opwekcapaciteit gestuurd. Ondanks de hoge energieprijzen worden vanwege de hoge kosten bovendien slechts 45 procent van de beoogde grootschalige projecten gerealiseerd. De eerste voortekenen voor deze dalende realisatiegraad blijken uit het aantal voltooide zonneprojecten in de eerste zeven maanden van 2022: deze hoeveelheid daalde met 32 procent.

Het rapport van Berenschot wijst op drie hoofdmaatregelen die deze tendensen om te keren. Allereerst dient de huidige SDE-regeling aangepast te worden om de hoge kosten het hoofd te bieden. Hierbij kan een voorbeeld worden genomen aan Duitsland, waar de vergoedingen en projectkosten dichter bij elkaar liggen dan in Nederland.

Ten tweede raden de onderzoekers aan om een nieuw stimuleringsinstrument in het leven te roepen. Hiermee kunnen ontwikkelaars gecompenseerd worden voor kosten die gepaard gaan met strengere en complexe eisen, waaronder multifunctioneel ruimtegebruik en participatie. Tot slot roept het rapport op om de RES'en beter te benutten door lokale overheden meer te stimuleren en te faciliteren.