'Rendement panelen in woonwijk 6 procent lager'

22.09.2022 Joyce Beuken

Om beter inzicht te krijgen in het werkelijke rendement van zonnepanelen werkte promovendus Bin Meng van onderzoeksgroep Building Performance van de faculteit Built Environment aan de Technische Universiteit Eindhoven aan een onderzoek naar de opbrengst van dezelfde panelen in dezelfde woonwijk op verschillende daken. Volgens het onderzoek wordt met name het effect van masking – het blokkeren van zij-instraling – onderschat, waardoor het rendement lager uitvalt.

Voor het onderzoek werd samengewerkt met Morgen Wonen, een dochteronderneming van het Nederlandse bouwbedrijf VolkerWessels. Morgen Wonen heeft de afgelopen jaren honderden prefab-woningen door heel Nederland gebouwd. Een deel daarvan werd voorzien van zonnepanelen.

Standaarden vergelijken
Zowel de woningen als de panelen zijn gestandaardiseerd. Dit gaf de onderzoeker de unieke kans om 256 identieke PV-systemen op 19 locaties onder verschillende en vergelijkbare omstandigheden naast elkaar te leggen.

"Hierdoor kon ik niet alleen het verschil tussen de beloofde en de werkelijke efficiëntie beoordelen, maar ook achterhalen wat precies de oorzaak van dit verschil was", zegt Meng. Hij keek naar vijf factoren: locatie, oriëntatie op de zon, seizoensgebonden variaties, helderheid van de hemel en slijtage.

Contractbreuk
"Het eerste wat ik uit mijn analyse kon opmaken, is dat de werkelijke prestaties achterblijven bij wat doorgaans door simulatiemodellen wordt voorspeld. We vonden maar liefst een verschil van 6 procent met de verwachte prestaties”, stelt Meng verrast. “Dit impliceert dat verkopers van PV-systemen de neiging hebben om de efficiëntie van hun zonnepanelen in typische Nederlandse woonwijken te overschatten."

Niet alleen slecht nieuws voor klanten, maar ook voor fabrikanten en installateurs, stelt Meng. “Het niet leveren van verwachte prestaties kan leiden tot contractbreuk.”

Masking
De onderzoeker keek vervolgens naar afzonderlijke factoren. "We zagen al snel dat standaardschattingen de neiging hebben om de invloed van masking op de prestaties over het hoofd te zien.” Masking staat ook wel bekend als horizonschaduw en heeft betrekking op de hoeveelheid indirect licht die op het PV-systeem valt. Dit hangt af van de fractie van de ruimte die zichtbaar is voor de panelen. “Zelfs in buitenwijken, waar niet veel hoogbouw is, kan de blokkering van diffuse straling vanuit de ruimte de PV-efficiëntie aanzienlijk verminderen."

Meng testte panelen gedurende één maand tijdens het hoogseizoen. Hij hoopt dat zijn onderzoeksresultatende huidige simulatiemodellen kunnen verbeteren, zodat toekomstige kopers nauwkeuriger kunnen schatten wat het masking-effect met het rendement van hun panelen doet voorafgaand aan de installatie.

De werkelijke efficientie van residentiele systemen in een Nederlandse woonwijk ligt volgens het onderzoek van Meng circa 6 procent lager dan op voorhand wordt verwacht. Dat scheelt geen honderden euro’s en heeft ook geen groot effect op de terugverdientijd. Maar leuk om te weten is het zeker.