Van voortgang naar stilstand? De impact van het hoofdlijnenakkoord op elektrisch rijden in Nederland

04.06.2024 Joris Laponder Managing director van Zaptec Benelux

Van voortgang naar stilstand? De impact van het hoofdlijnenakkoord op elektrisch rijden in Nederland

Het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie leidt zowel tot hoop als zorgen voor de toekomst van elektrische mobiliteit in Nederland. Hoewel de subsidies voor de aanschaf van nieuwe elektrische voertuigen voorlopig worden gehandhaafd, komt hieraan vanaf 2025 echter een einde. Terwijl de energietransitie in volle gang is, dreigt de nieuw te vormen regering de voet van het gaspedaal te halen, waardoor de klimaatambities in gevaar komen.

In de tussentijd staan de technologische ontwikkelingen niet stil. Nieuwe technologieën, zoals Vehicle-to-Grid, de integratie van zonnestroom en de opkomst van thuisbatterijen, transformeren de manier waarop we denken over en omgaan met energie en transport. Met de snelle kostendalingen van aandrijflijnen en batterijen is het daarnaast de verwachting dat elektrische voertuigen op den duur ook in aanschafprijs goedkoper worden dan brandstofauto’s.

Zo worden accu’s elk jaar goedkoper en zal elektrisch rijden over vijf jaar waarschijnlijk even duur of zelfs goedkoper zijn dan rijden op benzine. Dat zal de deur openen naar een bredere adoptie van elektrische voertuigen, zowel bij consumenten als bedrijven.

Aanvullend en financieel sturend beleid is cruciaal
De elektrificatie van het wegvervoer en de grote stappen die EV-markt in de afgelopen jaren op dit gebied heeft gezet, spelen een belangrijke rol bij het verwezenlijken van de ambities uit het Klimaatakkoord. Zo is het de bedoeling dat alle nieuwe personenauto’s die in 2030 op de markt komen, 100 procent elektrisch zijn. Er zijn echter nog veel obstakels die deze transitie kunnen vertragen.

Zo heeft het Planbureau voor de Leefomgeving in haar Klimaat- en Energieverkenning voorgerekend dat bij ongewijzigd beleid het aandeel elektrische auto’s slechts 42 procent van de totale autoverkoop bedraagt. Om de ambitie van volledige EV-verkoop in 2030 te kunnen waarmaken, is aanvullend en financieel sturend beleid dan ook cruciaal.

Terwijl de Nederlandse EV-markt nu nog een voortrekkersrol vervult ten opzichte van andere landen in Europa, kan zij deze voorsprong verliezen als de nieuwe regering in de komende jaren op de rem gaat trappen. Zonder voortgaande subsidiëring riskeren we namelijk een vertraging van de EV-transitie en komen óók de overheidsambities op het gebied van de energietransitie in gevaar.

Hoewel het nieuwe kabinet elektrisch rijden volgens het hoofdlijnenakkoord zal blijven stimuleren, is het enige wat lijkt over te blijven de gewichtscorrectie op de motorrijtuigbelasting. Dat is op zichzelf een goede zaak. Elektrische auto’s zijn zwaarder dan auto’s die op fossiele brandstoffen rijden, maar wat ze zwaarder maakt, draagt juist bij aan een schonere lucht. Alle andere subsidies voor de aanschaf van zowel nieuwe als tweedehands auto’s, stoppen echter per 1 januari 2025. Uit het hoofdlijnenakkoord wordt niet duidelijk of dit ook geldt voor de verlaagde bijtelling van elektrische auto’s.

Het verlagen van financiële drempels is echter een belangrijke incentive gebleken om elektrisch rijden voor een breder publiek toegankelijk te maken. Zo is het stimuleren van zowel EV-nieuwverkopen als occasions een belangrijke voorwaarde voor het opbouwen van een aantrekkelijke tweedehandsmarkt voor elektrische auto's.

Doordat er nu nog geen vervangingsmarkt is, is een EV nog geen betaalbare optie voor Nederlanders met een modaal inkomen. De hoge aanschafprijs – een elektrische auto kost nu gemiddeld 45.000 euro – geldt hierbij als belangrijkste drempel. Daarom is het van het grootste belang dat de nieuwe regering niet alleen kiest voor behoud, maar waar mogelijk juist voor uitbreiding van de aanschafsubsidies. Want alleen bij voldoende instroom van nieuwe betaalbare elektrische auto’s kan een volwassen tweedehandsmarkt ontstaan, die kan fungeren als katalysator voor de grootschalige adoptie van elektrisch rijden.