De prijzen van zonnepanelen stijgen behoorlijk en dat heeft twee duidelijke oorzaken: grondstoffenschaarste en een containertekort. Per wanneer kan dit worden opgelost? Volgens Gerard Scheper, CEO van European Solar, is het einde weliswaar in zicht, maar kan dat toch nog wel even gaan duren.

Als gevolg van de grondstoffenschaarste zijn de prijzen ervan flink opgelopen. De prijs van silicium piekt momenteel op 210-220 RMB/KG, oftewel 220 Chinese renminbi – de officiële naam van de munt, één eenheid heet een yuan (CNY) – per kilogram. Begin 2021 was de prijs van polysilicium voor monokristallijne panelen 85 RMB/kg, deze is nu gestegen tot 210 RMB/kg, maar de stijging remt af.

De productie van zonnecellen is niet op volle capaciteit vanwege de hoge prijzen voor wafers en ook de verschepingskosten zijn erg hoog. Als gevolg hiervan worden bestellingen geannuleerd of uitgesteld en zien sommige zonnepanelenfabrikanten hun voorraad toenemen.

Zo valt te lezen in de maandelijkse rapportage van World of Solar aan Solar365. European Solar bestaat uit een commercieel ingenieursbureau aan de ene kant, met aan de andere kant een organisatie die verbindende rol wil spelen om zo de energietransitie aan te jagen, zo legt Scheper uit. “Dit doen we met kennisoverdracht door events te organiseren en daar de juiste partijen bij elkaar te brengen.”

Chinese markt
Mede door de grondstoffenschaarste en daaropvolgende hoge prijzen zou de binnenlandse vraag in China gedeeltelijk uitgesteld kunnen worden naar 2022. “Dat is heel waarschijnlijk”, stelt Scheper. “Dat komt hoofdzakelijk doordat de Chinese overheid ieder jaar vrij opportunistische targets zet voor de sector.

“Hoewel de capaciteit in China nog altijd met een ongelooflijk tempo groeit, gebeurt het gedeeltelijk uitstellen van de binnenlandse vraag eigenlijk elk jaar wel.” Dit jaar is er echter een tweede oorzaak en dat is die grondstoffenschaarste.

Toch zullen nutsbedrijven een aantal projecten moeten realiseren in het derde en vierde kwartaal. “Dat komt omdat de Chinese SDE+ met een opleveringsdatum komt, waardoor bedrijven verplicht zijn hun projecten op tijd op te leveren. Ze worden ook pas betaald wanneer het project is afgerond.”

Een ander belangrijk verschil is de hoogte van de Chinese subsidie. “Die is lager. Daardoor is het rendabeler om grote projecten te realiseren.” Toch zal de totaal geïnstalleerde capaciteit in de tweede helft van 2021 nog ongeveer 30 GW bedragen, waarvan 20 GW uit zonneparken en 8-10 GW op daken.

Grondstofprijzen
Al met al piekt de prijs van zonnepanelen en is een daling van de kostprijs niet heel waarschijnlijk, in ieder geval niet meer dan 1-2 dollarcents per module. Het siliciumtekorten zal blijven bestaan tot medio 2022, de verwachting is dat de wafercapaciteit wel eerder opgelost zal worden.

“Dat zal vanaf het vierde kwartaal van dit jaar gebeuren”, ziet Scheper. “Eerder was er maar één aanbieder van silicium en daar zijn nu drie partijen bijgekomen. Zij kunnen hun silicium vanaf Q4 op de markt brengen waardoor er ook meer concurrentie kan plaatsvinden. In het tweede kwartaal van 2022 verwacht ik dat de grondstofprijzen competitief zijn.”

De totale productie capaciteit van 2021 zal vermoedelijk op 550-610 kiloton liggen, waardoor de marges het hele jaar krap zullen blijven.

Ontplofte vrachttarieven
Het probleem met de transportcapaciteit zit in de havencongestie die is opgetreden met containers. Containers zijn niet op de juiste plaatsen te vinden en er is nog geen enkel signaal dat de transportcapaciteit over zee in de komende maanden opgelost zal worden.

“In het afgelopen jaar is er veel verzonden vanuit China naar Europa, maar is er weinig teruggestuurd”, aldus Scheper. Het rapport van European Solar laat zien dat er een 534 procent toename is in juli 2021 van de vrachttarieven op de route Shanghai – Rotterdam ten opzichte van juli 2020, terwijl er andersom een toename is van 43 procent.

“De lege containers stapelen zich hier op waardoor de containerschaarste toeneemt en de prijs oploopt. Hierdoor kreeg je de vreemde situatie dat de Chinezen een enorme marge kregen per container, maar nauwelijks omzet draaiden.

“Met de tweede Europese lockdowns zijn de prijzen voor een tweede keer op hol geslagen en dit gaat langer aanhouden dan de twee maanden waarin de eerste prijspiek was afgevlakt.”

Inkoop
“Om nog een voorbeeld van de gekte te geven”, zo vervolgt Scheper. “In november 2020 betaalde je zo’n 1.750 dollar per container en zat je op 0,7 dollarcent per wattpiek. Dat is nu opgelopen naar 18.000 dollar per container en ruim 3 dollarcent per wattpiek.”

Volgens Scheper zijn deze fluctuaties een waarschuwing voor inkopers van zonnepanelen. “Veel partijen die met zonnepanelen werken doen de inkoop ‘er even bij’ en het was altijd leuk, omdat het ook altijd voordelig was. Deze pieken en dalen laten zien dat dat nu levensgevaarlijk is, hiervan kan je project onrendabel worden. Inkoop is een serieuze zaak.”

Scheper hoopt daarom dat zoveel mogelijk bedrijven in de solarsector zijn boodschap zullen horen. “Het grondstoffentekort en de hoge transportkosten leven enorm in de markt. Met European Solar kun je dat echt niet ontwijken, maar wel een paar maanden van tevoren zien aankomen. Dan kun je nog anticiperen.”

Dit artikel is tot stand gekomen door een samenwerking tussen European Solar en Solar365, waarin European Solar de maandelijkse rapportage van World of Solar aan Solar365 levert en Solar365 de artikelen schrijft.