Nu de salderingsregeling op zijn eind loopt, de netten steeds voller raken en zonnestroom schijnbaar steeds minder waard wordt, gaan huishoudens steeds meer nadenken over hoe ze hun zonnestroom toch zinvol kunnen inzetten. De eerste stap daarbij is inzicht in de energieopbrengst en het verbruik. Een bedrijf dat zich hier al jarenlang mee bezighoudt, is HomeWizard. Ceo van HomeWizard, Paul Straathof, deelt zijn visie op hoe huishoudens grip kunnen krijgen op hun energiekosten.

Eén van de belangrijkste inzichten die Straathof vanuit HomeWizard wil meegeven, is wat een kilowattuur aan stroom nou eigenlijk inhoudt. “Stroom is niet tastbaar. Bij water weten mensen bijvoorbeeld hoeveel liter er wordt verbruikt bij een douchebeurt. Een kuub gas is ook al wat minder ingewikkeld; mensen hebben daar een idee bij. Stadswarmte wordt daarentegen vaak uitgedrukt in joules.”

Straathof vervolgt: “Consumenten denken vaak dat het de apparaten zijn zoals een airfryer die veel verbruiken, maar die staat maar een paar minuten aan. Dat zijn de kosten niet. Het zijn juist de dingen die lang aanstaan en weinig verbruiken. Daarin zie je bij consumenten heel weinig kennis, en dat is eigenlijk wel schrikbarend.”

Met de producten van HomeWizard is het mogelijk om meer grip te krijgen op de energiestromen in huis, omdat ze via een app en display inzicht geven in welke stroom waar en wanneer wordt gebruikt. Ook is het mogelijk om gas- en waterverbruik te monitoren en te zien hoeveel zonnestroom op elk moment van de dag wordt opgewekt.

Curtailment
Inzicht heeft ook een keerzijde. Doordat mensen via verschillende apps precies kunnen monitoren wat hun zonnepanelen opbrengen, zien ze ook dat ze de stroom steeds vaker niet kwijt kunnen op het net. Dit wordt veroorzaakt door lokale netcongestie: als te veel zonnepanelen tegelijkertijd stroom willen terugleveren, raakt het net overbelast. Omvormers schakelen zichzelf dan uit of schalen terug tot het moment dat de spanning op het net weer voldoende ruimte biedt. Dit fenomeen heet curtailment. Hierdoor wordt potentiële zonnestroom niet benut.

Straathof maakt een interessante kanttekening bij die netproblemen: “We hebben eigenlijk te weinig zonnepanelen in Nederland, maar het net kan het op bepaalde momenten simpelweg niet aan. Het is een vreemd probleem, want het is heel lokaal. De ene wijk heeft er last van, een paar straten verderop is er niets aan de hand.”

Thuisbatterij in het stopcontact
HomeWizard speelt in op dit probleem met een eenvoudig antwoord: de thuisbatterij. Deze kleine batterij van 2,7 kilowatt kan aangesloten worden op het stopcontact en vergroot direct het eigen verbruik van zonnestroom. “Op eerste gezicht wordt de batterij vaak als 'klein' gezien, maar dat is een hele bewuste keuze. Het overgrote deel van de huishoudens komt de nacht door met 2,7 kilowattuur. Mensen gaan van gemiddeld 20 procent eigen verbruik naar ruim 60 procent kunnen gaan. En voor veel mensen is dat genoeg. In de zomer gebruik je hem soms wel anderhalf keer per dag,” aldus Straathof.

Het bijzondere is dat HomeWizard zich duidelijk afzet tegen geavanceerdere energiehandelssystemen. “Wij geloven niet in handelen op de energiemarkt met thuisbatterijen. De verliezen van een batterij zijn groot genoeg dat het alleen loont bij forse prijsverschillen. Bovendien snappen consumenten dat model meestal niet.” Ook van sturing door andere partijen, zoals apps die batterijen op afstand laden of ontladen, moet hij weinig hebben. “Dan komt het voor dat de batterij laadt terwijl stroom juist duur is, omdat de energiemaatschappij verkeerd heeft ingekocht. Dat is niet uit te leggen.”

Sturen op eenvoud
Die filosofie van eenvoud trekt HomeWizard consequent door in het hele aanbod. Producten moeten betaalbaar zijn, eenvoudig te installeren en makkelijk te begrijpen. “Wij willen hét energiemanagementsysteem zijn voor de sociale woningbouw,” vertelt Straathof. “En juist daar is behoefte aan laagdrempelige oplossingen. Als mensen hun energieverbruik snappen, kunnen ze er ook iets aan doen.”

Een display met cirkels voor water- of stroomverbruik spreekt volgens hem veel meer tot de verbeelding dan abstracte kilowatturen. “Mijn dochter van 14 snapt ineens hoeveel ze verbruikt heeft onder de douche. Dat bewustzijn ontstaat pas als je het inzichtelijk maakt.”

De toekomst van energiegebruik
Straathof ziet een toekomst waarin stroom uit zonnepanelen niet meer kunstmatig wordt opgewaardeerd door regelingen als salderen. “Stroom is maar drie cent waard. Al die andere kosten zoals belasting, transport en winst voor energieleveranciers, maken dat je er 30 cent voor betaalt. Uiteindelijk gaan we daar ook weer naartoe. De salderingsregeling was nodig om zonnepanelen van de grond te krijgen, maar is op termijn niet houdbaar.”

Volgens hem zullen batterijen en simpele energiesturing een steeds grotere rol gaan spelen om de mismatch tussen aanbod en vraag op te lossen. HomeWizard werkt bijvoorbeeld samen met fabrikanten van huishoudelijke apparatuur om deze op zonnestroom aan te laten springen. Maar ook eenvoudige schakelaars die inschakelen bij zonnig weer worden veel gebruikt, bijvoorbeeld om boilers of elektrische fietsen automatisch te laden.

Veiligheid en onafhankelijkheid
Opvallend is dat HomeWizard ook expliciet inspeelt op zorgen over veiligheid van plug-and-play batterijen. “Zeggen dat plug-and-play batterijen per definitie onveilig zijn is echt onzin. Onze batterijen leveren maximaal 800 watt terug via het stopcontact. De hele installatie voldoet aan Europese normen en is juist veiliger dan veel andere huishoudelijke apparaten.” Bovendien wijst Straathof erop dat hun systeem niet vastzit aan één fabrikant van zonnepanelen of omvormers. “Dat is juist een voordeel. We zijn onafhankelijk, dus iedereen met zonnepanelen kan met ons systeem aan de slag.”

Oproep tot depolarisatie
Tot slot uit Straathof zijn zorgen over hoe gepolariseerd het energiedebat is geworden. “Of mensen zijn totaal groen, of ze geloven nergens meer in. Tussenweg is er nauwelijks. En dat is zonde, want er zijn nog heel veel huizen zonder zonnepanelen. Terwijl het in veel gevallen wél rendabel en nuttig is, zeker als je je verbruik goed inzichtelijk maakt en een beetje kan sturen.”

Zijn oproep is duidelijk: hou het simpel. Met betaalbare, toegankelijke tools en eerlijke informatie kun je als huishouden een grote stap zetten richting onafhankelijkheid van het net, zonder ingewikkelde apps, torenhoge investeringen of valse beloftes.