Zonneparken kunnen vanaf 2025 zonder subsidie worden gebouwd. Dat voorspelt Gerben Smit, algemeen directeur van projectontwikkelaar Solarfields. Hij waarschuwt voor irreële eisen, zoals het niet bouwen op landbouwgrond maar op vuilstortterreinen. ‘Dat kost extra geld’.

In Nederland worden diverse zonneparken in hoog tempo aangelegd. Eén van de bedrijven die dit doen is Solarfields. De projectontwikkelaar bestaat vijf jaar, en is inmiddels marktleider op gebied van grondgebonden zonneparken. Solarfields is in 2014 opgericht door Gerben Smit en Jelmer Pijlman. Momenteel telt het bedrijf 53 werknemers. Normaal werken de werknemers in één van de drie kantoren in Groningen, Rotterdam of Arnhem, maar door de coronamaatregelen werken ze thuis. Ook Smit, die normaal op het hoofdkantoor in Groningen zit, werkt momenteel thuis.

Vergunningen

“Ondanks de coronacrisis kunnen we doorwerken. Het blijft een uitdaging om vergunningen tijdig te regelen. Dat was al lastig voor de crisis, omdat de meeste gemeenten wachten op de regionale energiestrategieën, en daarmee het verlenen van vergunningen voor zich hebben uitgeschoven. Door de coronacrisis is het ook geen topprioriteit meer, waardoor het nog eens langer duurt. Sommige gemeenteraden vergaderen online om enige vooruitgang te boeken, maar de meesten wachten. Dat is vervelend, want uiteindelijk kunnen we niet te lang wachten met het nemen van besluiten. Gelukkig hebben we verder niet zoveel last van de coronamaatregelen.”

Digitale inloopavond

Soms pakt de crisis zelfs voordelig uit, vertelt Smit. Als voorbeeld noemt hij de inloopavond voor zonnepark Telgenbos in Heino voor omwonenden. Dat werd door de coronamaatregelen een digitale inloopavond met webinar, met maar liefst 165 deelnemers. “Dat was een record, ook in vergelijking met fysieke inloopavonden,” zegt Smit. Hij verwacht de inloopavond vaker digitaal te houden. “Niet alleen vanwege de hoge opkomst, maar ook omdat minder mondige burgers via de chatfunctie aan het woord konden komen. Dat levert meer contact op met omwonenden.”

2,5 GW aan zonnestroom

Solarfields heeft 190 projecten in de portefeuille, goed voor 2,5 gigawatt aan zonnestroom. De meeste projecten zijn zonneparken. Smit: “Onze operationele parken produceren goed en volgens verwachting. Ze maken hun rendement van 5 procent waar. Dat komt ook doordat de productie aan zonnestroom uit de parken goed voorspelbaar is. Die zekerheid is gunstig voor investeerders. Zonneparken blijven zo’n dertig jaar staan, en de betrouwbaarheid van de parken is hoog. Dit verschilt met windparken, waarbij meer stuk kan gaan door draaiende onderdelen en een meer wisselend windaanbod.”

“Opmerkelijk is dat tot op heden onze zonneparken in het westen van Nederland boven verwachting produceren. De parken in het oosten van het land zitten er licht onder. Maar het is nog te vroeg voor conclusies,” aldus Smit.

Parken in aanbouw

Solarfields bouwt momenteel op drie plekken zonneparken in Nederland. Smit: “We werken in de Eemshaven aan de Zonnedijk van zeven kilometer lang, en in Drenthe bouwen we een zonnepark in Noordscheschut bij Hoogeveen, en een park in een bassin voor wateropvang bij Nieuw-Buinen. Dit wordt het grootste zonnepark in Nederland met ruim 300.000 panelen.” De noordelijke provincies zijn erg in trek vanwege de ruimte, maar het wordt wel lastiger om het groeiende aanbod zonnestroom op het elektriciteitsnet te krijgen. “Omdat hier minder mensen wonen is de netcapaciteit beperkt. Het net is sneller vol.”

Netprobleem

Volgens Smit kan een deel van het netcapaciteitsprobleem op korte termijn worden opgelost door de wet- en regelgeving aan te passen. “In Nederland is het net zeer betrouwbaar, alles is dubbel uitgevoerd. We zouden ook de ‘vluchtstrook’ kunnen gebruiken om extra capaciteit te creëren. Hierover wordt in Den Haag wel nagedacht, maar ik zie dat men in andere landen verdergaande maatregelen neemt. We hebben contact met beleidsmakers, maar voorstellen hebben tijd nodig.” Op lange termijn moet het net worden verzwaard en moeten er meer mogelijkheden komen om stroom op te slaan. “Opslag kan de pieken van wind en zon opvangen, om de netten te balanceren.”

Randvoorwaarden

Naast het verkrijgen van vergunningen en ruimte op het net ziet Smit nog een derde uitdaging voor zonneparken: hoge eisen vanuit de gemeente en veel randvoorwaarden voor zonneparken, zoals participatie in het project en ontwerp van het zonnepark. “Dat zijn kwaliteitseisen voor de omgeving. Zo kan een gemeente vragen om 5 van de 20 hectare te gebruiken voor de inpassing in het landschap. Dat kost echter extra geld, waardoor het financiële plaatje in combinatie met dalende subsidies gaat wringen. Voor ons is het de uitdaging om dit duidelijk uit te leggen, maar dan lopen we de kans dat de gemeente het plan voor het zonnepark afkeurt.”

Draagvlak nodig

Voor zonneparken is het draagvlak nodig van omwonenden, zegt Smit. “Hier zijn in hoofdzaak twee methoden: de eerste is dat omwonenden financieel profiteren van de opbrengst van het zonnepark. De tweede optie is dat omwonenden meedoen in het proces, door mee te denken en bij te dragen aan het plan. Het gaat nu vaak over meeprofiteren, onze praktijk laat zien dat slechts enkele mensen dit interesseert. De meeste omwonenden willen simpelweg geen last hebben van het zonnepark. Daarvoor laten we omwonenden meedenken in het plan, zoals met informatieavonden, waar ideeën worden uitgewisseld over landschappelijke, maatschappelijke en ecologische participatie. Dit proces is heel effectief, hierdoor krijg je 80 tot 90 procent van de omwonenden mee.”

Niet op landbouwgrond?

Volgens landbouworganisatie LTO moeten zonneparken niet worden gebouwd op landbouwgrond, omdat dat ten koste zou gaan van de voedselproductie. Smit vindt dat larie. “LTO heeft het over voedselverdringing. Dat is belachelijk. Nederland is het tweede grootste voedsel exporterende land van de wereld, het meeste voedsel dat we produceren gaat naar het buitenland. Zonneparken nemen in 2030 slechts 0,7 procent van het landbouwareaal in, blijkt uit de Nationale Energieverkenning. Dat is peanuts. Ik begrijp het niet als politici in Den Haag kiezen voor het standpunt van LTO.”

Boeren zijn volgens Smit juist blij met een zonnepark, omdat ze voor hun grond een betere prijs krijgen dan als ze zelf gaan verbouwen. “Dat is een mooie inkomstenbron voor boeren.” Bovendien zijn zonneparken op andere terreinen zoals vuilstortplaatsen veel duurder te realiseren.

Subsidieloze parken

Zonneparken krijgen nu nog subsidie, maar de overheid is van plan om dit af te bouwen. “Dit maakt de business case voor zonneparken lastiger,” zegt Smit. Hij voorziet daarom dat zonneparken steeds groter worden, zodat het rendement stijgt. “Die trend wordt gedreven door subsidies. Aan de andere kant worden zonnepanelen steeds goedkoper, en zal het rendement verder stijgen door nog betere panelen. Zonne-energie is nu al een van de goedkoopste bronnen, en wordt straks de goedkoopste energiebron. Ik verwacht dat we in 2025 zonneparken zonder subsidie kunnen bouwen. Dat is fantastisch, want dan zijn we niet meer afhankelijk van subsidie.”

Op vakbeurs Solar Solutions International ontdekt u de technologieën die de zonneparken van de toekomst mogelijk maken. De beurs is van 7 tot en met 9 september in Expo Haarlemmermeer.

Wilt u zich inschrijven voor de beurs? Bestel nu uw gratis ticket met invitatiecode 2020SOLAR