Momenteel wordt er met kritische ogen naar datacenters gekeken. Je kunt de krant niet openslaan of er staat een artikel over het opkopen van enorme hoeveelheden duurzame energie, restwarmte die verloren zou gaan en zorgen over exorbitant waterverbruik. Erik Barentsen, beleidsmaker bij de Dutch Data Center Association (DDA), de belangenorganisatie voor datacenters in Nederland, legt uit dat er veel meer plussen zijn dan minnen.

De panden springen behoorlijk in het oog, maar zorgen er wel voor dat elke Nederlander, juist nu met de coronacrisis, digitaal kan werken, leren en ontspannen. Het feit dat datacenters onder een vergrootglas lijken te liggen komt volgens Barentsen omdat men zich steeds meer realiseert dat digitalisering ruimte, water en veel elektriciteit kost. Er is geen Nederlander die een smartphone zonder apps of foto’s heeft, maar deze apps en foto’s moeten natuurlijk wel ergens veilig worden opgeslagen: juist ja, op een server in een datacenter.

Nederland als springplank
In Nederland zijn rond de 6000 inrichtingen om servers te faciliteren, dat kan gaan van zeer kleine ‘in house’-inrichtingen tot de enorme hyperscalers zoals Google en Microsoft. DDA heeft 37 leden en vertegenwoordigt daarmee 90% van het datacenteroppervlak, dat komt neer op 200 tot 250 gebouwen. De hyperscalers faciliteren vooral ‘the cloud-services’. We hebben er in Nederland een handjevol van, die staan in Middenmeer, Eemshaven en er zijn momenteel gesprekken over Zeewolde. Verder bestaat een groot deel van DDA’s leden uit colocatie datacenters: commerciële datacenters die hun ruimte en faciliteiten verhuren aan cloudproviders, hostingproviders, grote (technologie) bedrijven etcetera. Als laatste zijn er nog instanties zoals bijvoorbeeld banken en overheidsorganisaties die nog hun eigen datacenter hebben.

Er staan nog aardig wat datacenters ‘op de rol’ en dat komt volgens de woordvoerder omdat Nederland echt een voorlopersrol vervult als je het hebt over internetgebruik. Ons land wordt vaak als springplank gebruikt door buitenlandse bedrijven die in Europa actief willen worden. Deze landen prijzen ons betrouwbare politieke klimaat en bijna onfeilbare stroomnetwerk.

The cloud is geen wolkje maar een gebouw
Maar zit er geen grens aan deze groei? Barentsen: “We produceren met zijn allen enorm veel data, alles moet smart worden, er wordt enorm ingezet op kunstmatige intelligentie, de groei gaat nog wel even door. Maar als je naar de feiten kijkt is een datacenter de meest grondefficiënte en meest energie-efficiënte industrie die er is. De totale oppervlakte van datacenters is slechts 0,08% van de industriegebieden (bron CBS) en dat is een fractie ten opzichte van andere industrieën met vergelijkbare economische impact.”

Toch is er momenteel behoorlijk wat maatschappelijke onrust. “Onbekend maakt onbemind, eerder dacht men er niet zo over na, maar er is een publieke opinie ontstaan. Zeker nu men zich realiseert dat alle foto’s en alle games in de cloud staan en dat dat niet zomaar een wolkje is, maar een gebouw”, beweert Barentsen. “De Nederlander denkt dat onze markt niet transparant is en dat heeft veel te maken met de journalistiek die vooral negatieve aspecten benadrukt. Wat ons betreft is die onrust niet terecht en dat kunnen wij ook onderbouwen met feiten.”

In 2030 volledig CO2-neutraal
Datacenters gebruiken inderdaad veel stroom: 2,3% van alle stroom in Nederland om precies te zijn (Bron CBS). Dat kunnen we met zijn allen voorkomen door minder data te gaan gebruiken en de ontwikkeling van de digitale economie te vertragen, maar dat gaat niet gebeuren. Toch is het één van de sectoren met een minimale CO2 voetafdruk (bron CBS). Opvallend, gelet op ons dagelijkse gebruik en de consumptie van online diensten. “Het klopt dat datacenters veel stroom gebruiken”, vertelt hij, “maar de branche verduurzaamt ook heel snel, zo wordt er nu 86% groene energie gebruikt.”

Begin dit jaar werd het Klimaatneutraal Datacenter Pact gepubliceerd. Hierin hebben datacenters zich gecommitteerd om in 2030 volledig CO2-neutraal te opereren. Een stuk ambitieuzer dan veel andere industrieën en de Nederlandse klimaatdoelen. De Nederlandse datacentersector blijkt bovendien een van de meest energie-efficiënte ter wereld - de sector is goed voor 0,32% van het landelijke energieverbruik. En opvallend is: ondanks de toename van het dataverkeer stijgt het energieverbruik van de datacenters niet. Barentsen verklaart dat: “Als je servers verhuist naar een datacenter is dit veel efficiënter. De gebouwen zijn zo slim mogelijk gemaakt en gaan zo efficiënt mogelijk met energie om.”

Op het dak staat de koelapparatuur al
Kunnen datacenters niet verplicht worden zelf meer duurzame elektriciteit op te wekken door de daken vol te leggen met PV? “Waar mogelijk doen we dat al, maar het is een fractie van het dakoppervlak. Dat komt omdat de daken al plaats bieden aan de koelapparatuur”, zegt Barentsen. “Datacenters maken gebruik van gestapelde bouw en hebben rond de locatie niet veel ruimte. Wel is het zo dat we vaak in een industriële omgeving zitten waar ook veel distributiecentra met grote daken zijn. Daar is in veel gevallen plaats voor PV, mits het dak zo’n installatie aankan. Wij zouden daar ook graag de stroom van willen afnemen, maar daar moet dan wel een businesscase voor zijn. Tevens zet de branche zich in om de duurzame stroomopwek te versnellen door meerjarige contracten aan te gaan met projecten voor duurzame opwek, waardoor dergelijke projecten veel sneller economisch rendabel zijn en gerealiseerd worden.”

Op zustersite Warmte365 zijn twee artikelen verschenen over restwarmte en koelen, volgende week volgt er op deze site nog een artikel over batterijen van datacenters.