Volgens de Monitor Consumentenmarkt Energie van de Autoriteit Consument & Markt is het aantal huishoudens met een dynamisch energiecontract in Nederland in 2023 gestegen van 72.000 naar ruim 240.000 contracten. Ondanks dat deze contractvorm momenteel nog maar een marktaandeel van 3 procent heeft, is de groei enorm. Frank Breukelman, woordvoerder van Zonneplan, legt aan Solar365 uit wat we kunnen verwachten van dynamische energiecontracten in het energieklimaat van de komende jaren.

Door de komst van hernieuwbare energie zijn de energieprijzen veranderlijker dan ooit, en daar spelen energieleveranciers ook op in. Tegenwoordig zijn er in Nederland meer dan tien energieleveranciers, waaronder Zonneplan, die dynamisch energiecontracten aanbieden.

Met een dynamisch energiecontract veranderen de energieprijzen constant, een prijsstijging of daling op de markt vertaalt zich dus direct naar de rekening van de consument. In tegenstelling tot een vast energiecontract waarbij prijzen constant zijn. Een middenweg is het variabele energiecontract, hierbij wisselen de energieprijzen vaak per maand, per kwartaal of per half jaar.

Gebruik aanpassen aan aanbod
“Alle experts binnen de energietransitie zijn het erover eens dat het beter is om energieverbruik af te stemmen op het aanbod van groene energie. Om dat te realiseren kunnen dynamische energiecontracten de nodige prijsprikkel geven om het gedrag van consumenten te veranderen”, vertelt Breukelman. 

“In de afgelopen maanden waren de prijzen gedurende de nacht laag door het aanbod van windenergie, daarnaast waren de prijzen in de middag lager door het aanbod van zonne-energie. Dit zijn bijvoorbeeld gunstige momenten om energieslurpers zoals de vaatwasser of wasmachine te laten draaien.”

Wanneer je een dynamisch energiecontract hebt, betaal je op dit soort momenten minder voor je energieverbruik dan wanneer je een vast energiecontract zou hebben. Volgens Breukelman vraagt het enige gedragsverandering van de consument, maar valt er ook snel aan te wennen. Vooral grootgebruikers zoals een warmtepomp en een elektrische auto kunnen volgens Breukelman hierin echt een verschil maken.

Dynamisch in cijfers
“De dynamische contracten die Zonneplan aanbiedt leren ons dat het gebruikspatroon van klanten met een dynamisch energiecontract echt anders is. Dit zie je vooral in de middag- en nachturen, waarbij het energieverbruik van mensen met een dynamisch energiecontract significant hoger ligt dat dat van gebruikers met een vast energiecontract. ’s Ochtends en met name ’s avonds, wanneer stroom vooral uit gascentrales afkomstig is, ligt het stroomverbruik bij ‘dynamische huishoudens’ daarentegen juist aantoonbaar lager”, ziet Breukelman.

Deze data laat zien dat dynamische energiecontracten doen waarvoor ze bestemd zijn: gebruikers passen hun gedrag daadwerkelijk aan aan de hand van energieprijzen, en dus de beschikbaarheid van duurzame energie.

“Er moet nog veel meer informatie beschikbaar komen over dynamische energiecontracten. Het is daarom goed dat steeds meer grote partijen zoals Eneco ook dynamische contracten aan gaan bieden. Hier kunnen we als markt veel informatie uithalen.”

Salderingsregeling
Volgens Breukelman is een dynamisch energiecontract dus vooral gunstig in combinatie met slimme apparaten of met een elektrische auto en warmtepomp. Daarnaast stelt Breukelman echter dat een dynamisch contract voor huishoudens met zonnepanelen nog niet genoeg zijn vruchten afwerpt door de salderingsregeling.

“Zolang de salderingsregeling geldt is een dynamisch energiecontract voor huishoudens met zonnepanelen niet in elke situatie de beste keuze. Op het moment dat je meer opwekt dan je gebruikt, kan je over het verschil een terugleververgoeding krijgen. De verschillen in gebruik en opwek zullen afnemen wanneer de salderingsregeling eraf gaat, omdat de stimulans om je eigen stroom te gebruiken veel groter is”, aldus Breukelman.

Is het wenselijk dat heel Nederland overstapt naar een dynamisch contract?
Volgens Breukelman is demand response de heilige graal in de energietransitie: wanneer iedereen zijn energiegebruik aanpast aan het aanbod wordt een groeiende vraag van consumenten naar zonnepanelen gestimuleerd. Daarom ziet Breukelman een dynamisch energiecontract als wenselijke oplossing voor de energietransitie.

“Hoe meer mensen dynamisch gaan gebruiken, hoe meer vraag naar stroom er komt in de middaguren (en in mindere mate gedurende de nacht), waardoor er meer zonnestroom benut wordt. Er zou hierdoor ruimte ontstaan om meer zonnepanelen te installeren. Als aan de andere kant het aanbod van zonnestroom gelijk blijft en iedereen over zou stappen op een dynamisch contract dan worden de prijzen over de hele dag vlak en is er juist geen prijsprikkel meer om op een bepaald moment stroom te gebruiken”, aldus Breukelman.

Wat speelt er nog meer op de residentiële markt?   
Naast de komst van dynamische contracten ziet Breukelman nog andere ontwikkelingen in de residentiële energiemarkt. Volgens Breukelman zijn consumenten sterk vatbaar voor berichtgeving over zonne-energie. “Wanneer er werd aangekondigd dat de salderingsregeling mogelijk wordt afgebouwd, zie je direct een terugval in de aanvragen naar zonnepanelen. Op het moment dat het nieuwbericht bekend werd dat de terugverdientijd van zonnepanelen daarmee niet heel sterk achteruit gaat, schoten de aanvragen direct weer door het dak.”

Daarnaast ziet Breukelman dat de trend van zonnepanelen op het zuiden overwaait. “Door netcongestie is de opwek op een oost-west georiënteerd dak gunstiger voor het net. Ook is het beter om het dak niet meer helemaal vol te leggen met zonnepanelen, maar slechts de panelen die het net aankan.”