In navolging van andere locaties in Nederland heeft het elektriciteitsnet in Amsterdam in twee gebieden zijn maximale capaciteit bereikt voor het leveren van elektriciteit. Netbeheerder Liander werkt hard aan het uitbreiden van de capaciteit van het elektriciteitsnet en het ontwikkelen van oplossingen om meer capaciteit te creëren. Pas dan kan de netbeheerder grootverbruikers van elektriciteit zoals supermarkten, grootschalige horeca, kantoren en fabrieken die zich hier willen vestigen of meer elektriciteit willen afnemen weer voorzien van capaciteit. De ontwikkelingen in Amsterdam gaan op dit moment zo snel dat Liander verwacht dat er op korte termijn op meer plekken in de stad schaarste op het elektriciteitsnet ontstaat. Dit meld Liander in een persbericht.

Daan Schut, chief transition officer bij Liander: “Nederland heeft een van de betrouwbaarste elektriciteitsnetten van de wereld. Dit is echter niet ontworpen voor de snelle ontwikkelingen die nu plaatsvinden. De schaarste op het net is het gevolg van de groeiende economie, de digitalisering van de samenleving, het in recordtempo bouwen van huizen en het verduurzamen van de energievoorziening. Deze ontwikkelingen zorgen voor een explosieve vraag naar elektriciteit waardoor het letterlijk knelt op het elektriciteitsnet.”

Het gaat in Amsterdam om de gebieden Buiksloterham / Overhoeks en het gebied dat elektriciteitsverdeelstation Westhaven, gelegen in het Westelijk Havengebied, van elektriciteit voorziet. Beide knelpunten hebben impact op de levering van elektriciteit aan grootverbruikers. Dit heeft geen impact op consumenten en ook ondernemers kunnen blijven rekenen op de capaciteit die ze op dit moment hebben. De problematiek staat los van de opwek van groene stroom met windmolens en zonnepanelen. Liander betreurt de ontstane situatie voor de ondernemers en instellingen die het wel raakt en werkt met man en macht om deze op te lossen.


Oplostermijn
Liander heeft voor Buiksloterham / Overhoeks en Westhaven uitbreidingen van het elektriciteitsnet in gang gezet. Voor de geplande woningbouw in Buiksloterham / Overhoeks heeft Liander capaciteit gereserveerd. Liander verwacht dat de uitbreiding van het elektriciteitsnet in Buiksloterham / Overhoeks in het eerste kwartaal van 2023 afgerond is.
Voor het knelpunt Westhaven onderzoekt Liander of congestiemanagement bijdraagt aan een oplossing. Congestiemanagement is het afstemmen van vraag en aanbod van elektriciteit door grootverbruikers rond een knelpunt. Ook onderzoekt Liander of partijen in het gebied hun vermogensvraag naar beneden kunnen brengen om zo meer ruimte te maken voor andere gebruikers op het elektriciteitsnetwerk. Om het knelpunt Westhaven op te lossen, moet Liander een nieuw elektriciteitsverdeelstation bouwen. Naar verwachting is het knelpunt Westhaven in het eerste kwartaal van 2026 opgelost. 

Verruimen mogelijkheden
Het realiseren van een toekomstbestendig elektriciteitsnetwerk is een maatschappelijke opgave waar Liander en de gemeente samen aan werken. Zo vragen Liander en de gemeente Amsterdam aan het Rijk om de mogelijkheden voor netbeheerders om de ruimte voor het uitvoeren van hun wettelijke taak te vergroten. Ook heeft Liander het bedrijfsleven via een marktconsultatie gevraagd mee te denken over het energiesysteem van de toekomst en na te gaan wat de mogelijkheden zijn voor vraag- en aanbodsturing om (piek)vraag te kunnen verlagen of verplaatsen. Daarnaast benadrukt Liander het belang van de komst van instrumenten om gezamenlijk regie te kunnen voeren op ontwikkelingen, zoals de situatie waarin één klant beslag legt op de capaciteit van een heel gebied. De gezamenlijke netbeheerders, verenigd in branchevereniging Netbeheer Nederland hebben recent met een brief aan informateur Mariette Hamer de prioriteiten voor de tijdige realisatie van een klimaatneutraal energiesysteem onder de aandacht gebracht.

Nationale problematiek
Op steeds meer plekken in Nederland ontstaan knelpunten op het elektriciteitsnet. De aanhoudende economische groei, de enorme woningbouwopgave en snelle digitalisering van de maatschappij leidt in combinatie met de energietransitie - en in het bijzonder de inpassing van wind- en zonneweiden in landelijke gebieden - tot steeds meer knelpunten. Alle ontwikkelingen samen hebben een enorme impact op het elektriciteitsnet. De netbeheerders hebben te maken met een historisch grote opgave en werken hard aan het energienet van de toekomst. Ze hebben tegelijkertijd te maken met een chronisch tekort aan technici en lange doorlooptijden. 

Daan Schut: “De impact is zo groot dat we met alle betrokken partijen, van overheid tot projectontwikkelaars, fundamentele veranderingen moeten doorvoeren om een kettingreactie aan knelpunten te voorkomen. Dus is het van essentieel belang om bij een woningbouwambitie of plannen voor duurzame opwek heel vroeg de energie-infrastructuur mee te nemen. Daarmee voorkomen we in de toekomst dat we met het elektriciteitsnet achter de feiten aan blijven lopen.”

Tijdens deze transitie moet het net op de schop en dat brengt de komende jaren onherroepelijk ongemak met zich mee. Toegang tot energie is altijd een vanzelfsprekendheid geweest, maar we gaan naar een periode van schaarste. Iedereen, zowel consumenten als ondernemers en instellingen, zal de komende jaren langer moeten wachten op toegang tot het elektriciteitsnet en extra capaciteit. Een tijdige aansluiting en capaciteit op het stroomnet zijn niet meer vanzelfsprekend. Consumenten kunnen op steeds meer plaatsen niet continu hun zonnestroom terugleveren aan het net, en zullen de komende jaren langer moeten wachten tot hun laadpaal aangesloten wordt en totdat hun huisaansluiting is verzwaard om deze geschikt te maken voor bijvoorbeeld een warmtepomp. Ook ondernemers en instellingen zien de wachttijden voor een aansluiting op het net en de benodigde netcapaciteit oplopen. Deze problematiek neemt de komende jaren tijdens de verbouwing naar het net van de toekomst toe. 

Liander publiceert op zijn website kaarten van de gebieden waar schaarste op het elektriciteitsnet is die impact heeft op grootverbruikers van elektriciteit.