Grondstofgebruik hernieuwbare energie nog te hoog
03.09.2024 Gijs de Koning
Uit een analyse van verschillende onderzoeken door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), blijk dat er het grondstofgebruik van Nederland alleen substantieel kan worden teruggedrongen door middel van circulair ontwerp en levensduur verlenging. De conclusie werd getrokken na onderzoek naar onder andere hernieuwbare energietechnologie en woningbouw.
Universiteit Leiden, RIVM, TU Delft en Universiteit Utrecht hebben de impact van circulaire maatregelen op drie hernieuwbare energiesystemen onderzocht: zonnepanelen, windturbines en lithium-ion batterijen in bijvoorbeeld elektrische auto’s. Uit dit onderzoek blijkt dat de toename van materiaal gebruik in deze sector met 19 tot 38 procent kan worden verminderd als er rekening wordt gehouden met circulariteit.
Het onderzoek schrijft over zonnepanelen dat beleid niet circulair is. Er moet namelijk in de beperkte hoeveelheid ruimte die Nederland biedt zo veel mogelijk zonne-energie worden opgewekt. Hierdoor worden bestaande, functionerende zonnepanelen vervangen door nieuwere zonnepanelen met een hoger rendement en door de focus op zonne-energie in de energiemix zullen er nog veel zonnepanelen moeten worden bijgeplaatst.
De leveringszekerheid van zonnepanelen helpt daarin wel met het verleggen van de focus naar een meer circulaire marktwerking, meld het onderzoek. Vanwege de hoge onzekerheid rondom de productie van zonnepanelen in China en de bijkomende afhankelijkheid, richt het beleid zich steeds meer op lokale productie waarbij grondstoffen ook uit de omgeving zullen moeten komen. Circulair omgaan met de grondstoffen wordt hierbij van groter belang.
Maatregelen die het onderzoek noemt om de hernieuwbare energiemarkt meer circulaire te maken zijn productpaspoorten, ontwerp voor lange levensduur, efficiënter materiaalgebruik en inzet van geavanceerde recyclingmethoden om meer materialen terug te winnen uit lithium-ion batterijen.
Naast onderzoek naar hernieuwbare energiesystemen is er ook onderzoek naar de circulariteit van de bouweconomie gedaan. Om een circulaire bouweconomie mogelijk te maken concludeert TNO dat er een hoge netto materiaalvraag blijft en dat er weinig goede alternatieven zijn voor bouwmaterialen zoals beton en staal. TNO wijst er op dat het belangrijk is om in te zetten op biobased bouwmaterialen en dat circulaire maatregelen structureel moeten worden geïntegreerd in zowel bouwplannen als de achterliggende ketens.