Hoe wordt Europa minder afhankelijk van Chinees lithium?

25.01.2024 Anne Agterbos

Hoe wordt Europa minder afhankelijk van Chinees lithium?

De batterij-industrie in Europa groeit, en daarmee de vraag naar een veerkrachtige toelevering van lithium. The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) publiceerde daarom recent een rapport waarin verschillende aanbevelingen worden gedaan voor het veilgistellen van de toelevering van lithium in Europa.

Lithium speelt een belangrijke rol in de wereldwijde decarbonisatie door de ontwikkeling van lithium-oin batterijen die worden gebruikt in onder andere elektrische voertuigen. Maar de grondstof staat ook voor een uitdaging door de aangewakkerde vraag. De groeiende vraag naar lithium brengt verschillende uitdagingen met zich mee zoals geopolitieke concurrentie en geografische concentratie van lithium.

Europese stand van zaken
Lithium wordt vooral gewonnen door en verwerkt in China, de afhankelijkheid van China op het gebied van lithium aanvoer maakt Europa kwetsbaar. Eerder zette China grondstoffen al in als geopolitiek wapen doordat de Chinese overheid sinds 1 augustus 2023 toestemming moet geven aan bedrijven die germanium en gallium uit China willen exporteren. Hoewel China momenteel het grootste aandeel heeft in de toelevering van lithium-ion batterijen, en tot 2030 marktleider zal blijven, groeit het beleid voor de veiligheid van kritieke grondstoffen in Europa.

In Europa worden momenteel verschillende lithiumwinning- en verwerkingsprojecten ontwikkeld, meldt HCSS. Zo meldt Change Inc. dat Portugal in 2026 zal beginnen met het ontginnen van lithium. Daarnaast zijn er ook in onder andere Frankrijk en Duitsland lithiumbronnen te vinden. Deze projecten brengen echter hun eigen uitdagingen met zich mee, zoals lange ontwikkelingstijden, niet-geteste productieprocessen en lokale weerstand.

Aanpak
Het opschalen van de verwerkingscapaciteit van lithium in Europa lijkt haalbaarder dan de mijnbouw van lithium, omdat het realiseren van projectontwikkeling sneller gaat dan het openen van een mijn. Het opschalen van lithiummijnbouw- en verwerkingsactiviteiten in Europa kan het beste worden gedaan door deze geografisch te integreren in één project. Met deze aanpak is de levering van ruwe lithium beter beschermd,  wordt de milieu-impact verkleind doordat grondstoffen niet meer intercontinentaal worden verscheept en is er minder behoefte om lithiumerts in te kopen als grondstof voor lithiumverwerking in een krappe mondiale markt.

Investeren in lithiumprojecten is kapitaalintensief en brengt enkele financiële risico’s met zich mee, zoals langdurige levertijden voor projectontwikkeling en milieuzorgen (zoals watergebruik, chemische vervuiling en landschap verstoring). Lithiummijnbouwprojecten lopen om deze reden tegen moeilijkheden aan bij het vinden van voldoende financiering. Het HCSS raadt daarom aan om een Europees fonds op te richten dat rechtstreeks betrokken is bij particuliere bedrijven en kan helpen om de risico's van Europese lithiumprojecten te verminderen.

Diversificatie
Hoewel Europa streeft naar meer lokale lithiumcapaciteit, zal import van lithium noodzakelijk blijven. Om deze reden kunnen strategische Europese partnerschappen met lithiumrijke landen bijdragen aan het diversifiëren van de import van lithium. Het is daarbij belangrijk dat deze landen voldoen aan de ESG-normen, dit criteria houdt in dat bedrijven zich moeten voldoen aan bepaalde milieu- bestuur- en sociale normen. Het HCSS raadt aan om de mogelijkheden te onderzoeken voor het opzetten van een Important Project of Common European Interest (IPCEI), wat samenwerking tussen Europese landen stimuleert.

Daarnaast kan het stimuleren van internationale samenwerking voor de ontwikkeling van lithiumvrije kathode batterijtechnologieën, zoals natrium-ion batterijen, ook bijdragen aan het stabiliseren van de levering van geschikte batterijen. Om deze reden heeft de Europese Unie EIT RawMaterials geïntroduceerd, een organisatie die zich inzet voor het veilig stellen van een duurzame grondstofvoorziening in Europa, zij kunnen lokale R&D faciliteren.

Ook op het gebied van recycling kan Europa nog een slag slaan in het voldoen aan de lithiumvraag. EU-lidstaten moeten een batterijverordening implementeren, waarbij landen moeten zorgen voor de effectieve implementatie van batterijregulering, met verplichte lithiumterugwinning, en  minimumniveaus van gerecycled lithiumgebruik in batterijproductie, om lithiumrecycling te ondersteunen. Daarnaast moet EU-financiering beschikbaar worden gesteld voor recyclingprojecten die de volledige keten integreren. Het reguleren van de uitvoer van batterijafval is ook essentieel op EU-niveau om lekkage van batterijafval richting Azië te verminderen.