Na honderd dagen oorlog staat alles weer ter discussie

16.06.2022 Marjan Minnesma

Na honderd dagen oorlog staat alles weer ter discussie

Een half jaar geleden waren we in afwachting van de plannen van het nieuwe kabinet en dachten we vooral over versneld opschalen van wind op zee en zon op land. Nu gaat het ineens over meer kolencentrales in plaats van gascentrales en meer gas uit Groningen. Na honderd dagen oorlog staat alles weer ter discussie.

De oorlog is vreselijk, in de eerste plaats voor iedereen in of uit Oekraïne. Het is dan bijna ongepast om te praten over het klimaat. Tegelijkertijd is de klimaatcrisis zo groot, dat we moeten proberen om zowel te stoppen met import van fossiele energie uit Rusland, als dit ten goede laten komen aan de energietransitie die ook moet plaatsvinden.

Dat betekent dus in de eerste plaats maximaal energie besparen. We kunnen echt nog veel meer besparen dan we nu doen, in de industrie, bij het MKB en in huishoudens. Er staan vele voorbeelden in ons 54-puntenplan en ook de NVDE en anderen maakten lijstjes met opties om te besparen. 

Crisisaanpak
Een echt serieuze crisisaanpak die import uit Rusland overbodig maakt en zo veel mogelijk aardgas in de opslag houdt, hebben we nog niet gezien. Voor we aan de steenkoolknop draaien, zouden we eerst moeten kijken welk energieverbruik kan worden afgeschaald of uitgezet. Natuurlijk is dat pijnlijk en zullen we bedrijven moeten compenseren, die producten of diensten leveren die veel energie verbruiken, maar 'niet noodzakelijk' zijn. De Oekraïners lijden enorm, wij zullen ook offers moeten brengen om de geldkraan naar Rusland dicht te draaien en de uitstoot van broeikasgassen tegelijkertijd zo veel mogelijk te laten dalen.

Hoe meer zonnepanelen hoe beter. Hoe meer warmtepompen in plaats van cv-ketels op aardgas, hoe beter. En hoe meer energiebesparing hoe beter. Als wij toch eens dezelfde eendracht en actie zouden tonen als de mensen in Oekraïne, hoeveel zouden we dan wel niet kunnen bereiken?

Natuurlijk zorgt de oorlog op korte termijn voor veel extra uitstoot. Van alle beschietingen tot de extra boten met LNG uit Amerika, dat werkt allemaal niet mee. Maar als we nu wel doorkrijgen dat we sneller onafhankelijk moeten worden van Rusland, als de Nord Stream 2-pijpleiding voor aardgas uit Rusland definitief niet doorgaat, als we meer blijvende, energiebesparende maatregelen nemen en sneller zon en wind opschalen om onafhankelijker te worden, dan kunnen we over tientallen jaren misschien zeggen dat deze oorlog zorgde voor de versnelling die nodig was. Meer dan corona, verwacht ik dat deze oorlog blijvende veranderingen teweeg brengt en versnelling van beleid en actie.

Misschien dat we eindelijk wakker worden en serieus gaan nadenken over het vormgeven van de circulaire economie die draait op 100 procent duurzame energie. Dat kan veel sneller en moet veel strategischer. De 35 miljard euro voor klimaat uit het regeringsakkoord, zou ons een eind op de goede weg kunnen brengen.

We hebben echter meer nodig dan een lijst maatregelen. Het wordt nu eindelijk echt tijd voor een aantrekkelijke visie, waar we ons achter kunnen scharen. In welk land willen we wonen en welke inrichting van het land hoort daarbij?  Ik wens dit kabinet veel wijsheid.