Inmiddels zal het wel bij iedereen in de PV-sector zijn aangekomen; het besef dat zoveel zonnestroom niet zomaar in het elektriciteitsnet geplugd kan worden zonder dat we daarbij tegen congestiegrenzen aanlopen. 

Wellicht minder bekend, maar niet minder groot, is het effect dat zonnestroom en windenergie hebben op de stroommarkt. Daar is het steeds vaker de wereld op zijn kop, met prijzen die steeds volatieler en zelfs negatief worden. Klinkt leuk, maar iemand moet dat betalen en dat is uiteindelijk de consument. 

Op de geitenwollensokken muziek vooruitgelopen
Uiteraard, het zijn allemaal gevolgen van het doorslaand succes van zonne-energie, en voor iemand die in het begin van z’n zonnepanelencarrière nog werd uitgelachen over die rare 'geitenharenwollensokkenpaneeltjes' proeft dit best lekker. 

Maar, zoals mijn pubers thuis inmiddels ook leren: wie groot wordt moet verantwoordelijkheid dragen. We moeten onder ogen zien dat we een incompleet systeem hebben gebouwd. We hebben bijna 2 miljoen huishoudens van panelen voorzien en we zijn een onderdeel vergeten: timing, wanneer stroom op het net vloeit en wanneer we die er van afhalen.   

Dweilen met de kraan steeds verder open
Tot op de dag van vandaag wordt dit probleem vooruitgeschoven. Het stikstof debacle geeft een inkijkje waar zoiets op uit loopt. Halsstarrig wordt er door de sector vastgehouden aan salderen en de overheid beloont bij SDE en SCE nog altijd teruglevering het meest. We draaien de kraan steeds verder open en tegelijkertijd klagen we over de snelheid van de dweilploeg. We zijn een voorspelbare ramp aan het bouwen en we werken er allemaal aan mee. 

Dit land heeft behoefte aan een oplossing, en snel ook. Een oplossing die binnen een of twee jaar effect kan laten zien. Waterstof, het 'opium' van de gassector, valt dan ook af. Daarentegen is de batterijmarkt  enorm aan het opschalen. Als we naar de verbluffende snelheid kijken waarmee deze in onze beide buurlanden worden uitgerold, zit daar volgens mij de snelste pleister voor onze bloedende wond. 

In het marktsegment van de grote daken liggen er al tenminste drie batterij-plannen op iedere directietafel. Als je niet meer mag aansluiten, moet je toch wat. Maar in het residentiele segment hangen we nog vast in het idee dat salderen batterijen nutteloos maken. Dit is een hele grote vergissing, die ook ik lang heb gemaakt. Als je een thuisbatterij alleen voor zelfconsumptie gebruikt heeft deze inderdaad niet heel veel zin. Je gebruikt de opslag feitelijk acht maanden per jaar om je zelfgebruik in die maanden met zo’n 30 procent op te krikken. Daar hoef je niet lang aan te rekenen, dat is geen vetpot. Ook niet in Vlaanderen of Duitsland.  

Een batterij, drie keer voordeel
Het kan ook anders. Met een batterij, een elektriciteitscontract op basis van uurtarieven die de stroommarkt volgen én slimme aansturing. Met die combinatie kunnen consumenten véél slimmer energie in- en verkopen. Ze kunnen 365 dagen per jaar, dus ook in de winter stroom inkopen tegen de laagst mogelijke uurprijs of stroom terugleveren tegen de hoogst mogelijke. Dankzij salderen strepen ze de belastingen tegen elkaar weg. Wat overblijft zijn uurprijzen die bij het kopen fors lager liggen dan de prijzen op variabele contracten en terugleverprijzen die zelfs aanzienlijk hoger liggen dan die aankoopprijzen.

Vergeleken met een variabel contract (die de helft van de consumenten heeft), kan de elektriciteitsrekening van de consument gehalveerd worden. Vergeet zelfconsumptie. Zelfs met de gestegen rente haal je nergens zo’n rendement op je investering. Bovendien, door goed getimed te kopen en te injecteren doet een slim aangestuurde batterij exact wat het net nodig heeft. Leveren als er krapte is en de prijzen hoog zijn en kopen als er overaanbod is en de prijzen laag zijn. Dus niet alleen de consument verdient centen, ook het net wordt ook actief geholpen.

Daarnaast is er nog een voordeel. Er is een tekort aan personeel. Een PV-installatie mét batterij kost ongeveer het dubbele van een installatie zonder, maar vergt zeker niet twee keer zoveel installatietijd. Zelfs al doe je de helft van het aantal klussen, dan zou je nog dezelfde omzet realiseren. 

Dus zullen we onze vastgeroeste ideeën over zelfconsumptie, salderen en batterijen eens in de pedaalemmer gooien? Het is tijd om onze verantwoordelijkheid te nemen. Slimme, op uurtarieven aangestuurde batterijen zijn een verademing voor de energierekening van de consument, leveren een actieve bijdrage aan het netprobleem én bieden een uitweg uit het personeelstekort. Het is bijna onverantwoord om het niet te doen.