Stedin klopt aan bij provincies en gemeenten voor geld

11.05.2023 Simone Tresoor

Stedin klopt aan bij provincies en gemeenten voor geld

Netbeheerder Stedin zoekt naarstig naar honderden miljoenen euro’s om het stroomnet in Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht te verzwaren. Hier loopt de energietransitie direct gevaar omdat er te weinig geld is het net uit te breiden.

In het hele land lopen bedrijven en huishoudens stuk op een overbelast elektriciteitsnet. Door de opkomst van zonnepanelen en windmolens, nog eens versterkt door het naderende afscheid van aardgas, is dat net op veel plekken domweg ‘vol’, schrijft Trouw.

De oplossing is meer transformatorhuisjes in de woonwijken en meer en vooral dikkere kabels in de grond. Het leggen van de kabels stuit op trage vergunningprocedures, tekort aan materiaal en personeel en geld. Netbeheerder Stedin heeft een acuut geldprobleem omdat het bedrijf, achteraf gezien, te weinig kapitaal heeft meegekregen toen het in 2017 van energiebedrijf Eneco werd afgesplitst.

Er zijn nog honderden miljoenen euro’s nodig
Alleen als er aandelen worden verkocht is dit haalbaar. Die zoektocht duurt al drie jaar. Niet iedereen mag echter aandeelhouder worden. Pensioenfondsen of grote beleggers zijn uitgesloten. Alleen gemeenten, provincies en eventueel de landelijke overheid mogen aandelen kopen. Dit om te voorkomen dat commerciële partijen een te dikke vinger in de pap krijgen van iets zo essentieels als het elektriciteitsnet.

Maar de overheden komen helaas niet om in het geld. En zie daar het probleem. Stedin heeft 8 miljard euro nodig voor 2030. Een deel daarvan zal binnenkomen uit de tarieven die klanten betalen voor het net, tarieven die worden gereguleerd door toezichthouder Autoriteit Consument en Markt. Verder mag Stedin geld lenen, maar nu al is duidelijk dat er toch echt nog een paar honderd miljoen euro gevonden moet worden bij aandeelhouders. De huidige aandeelhouders, een groep van 42 gemeenten, kunnen niet meer bijdragen, die hebben de afgelopen twee jaar al een extra 450 miljoen euro ingebracht.

Vorig jaar heeft Stedin 500 miljoen euro bij het Rijk losgekregen
Over de precieze voorwaarden wordt nu onderhandeld. Mocht dat geld er komen, dan is er voor 2030 nog steeds zo’n 700 miljoen euro nodig, waarvan 300 miljoen in de komende paar jaar. Stedin kan dus alleen nog kijken naar nieuwe aandeelhouders. Dat zijn gemeenten en provincies die wel willen dat hun stroomnet wordt verzwaard maar nog geen aandeelhouder zijn.

Meer dan vijftig gemeenten hebben nog niet geïnvesteerd. Hieronder vallen ook Amersfoort en Utrecht. Ook kunnen de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Utrecht nog worden geprobeerd. Als het niet lukt het geld bij elkaar te houden moeten er keuzes worden gemaakt. Dat betekent waarschijnlijk alleen het bestaande net onderhouden of uitbreiden. Beide kan niet. Maar iedereen weet dat lokale overheden ook niet bulken van het geld. Zelf heeft Stedin al het maximale gedaan door een besparingsprogramma van 180 miljoen euro per jaar in te voeren.

De gemeenten hebben ook direct last van de gevolgen
Zonneweides kunnen niet worden aangesloten, bedrijven kunnen niet uitbreiden, de woningbouw wordt geraakt. Kunnen provincies niet investeren? Zij hebben vaak iets meer te besteden dan gemeenten. De provincie Utrecht en Zeeland staan wel positief tegenover een investering maar willen daar wel een voorbehoud maken. Ze willen extern advies inwinnen of meer zeggenschap binnen Stedin krijgen.

Zeeland wil eventueel een lager bedrag dan gevraagd investeren, maar dat geld moet dan eerst geleend worden. Ze zouden in dat geval graag zien dat de jaarlijkse rentekosten enigszins gecompenseerd kunnen worden door dividend die Zeeland elk jaar zal ontvangen uit haar aandelen. Maar door de snel gestegen rente en de financiële positie van Stedin kan Zeeland die eis voorlopig vergeten. De provincie Zuid-Holland heeft nog geen standpunt ingenomen over mogelijke deelname in Stedin.