Sterke start recycling zonnepanelen

09.04.2021 Nicolien van Loon

Sterke start recycling zonnepanelen

Vorig jaar werden in Nederland 190.476 ton zonnepanelen in de handel gebracht, maar slechts 124 ton panelen aangeboden voor recycling. Nu voor de eerste generatie zonnepanelen het einde van de levensduur in zicht komt, zal dat aantal de komende jaren verder gaan stijgen. Jan-Willem Jehee en Richte Doggenaar van de stichting ZRN (Zonne-energie Recycling Nederland) vertellen hoe zij zich hier op voorbereiden.

Zo min mogelijk transportbewegingen
Zonnepanelen kennen hun eigen verwerkingsmethode. Voor de verwerking van zonnepanelen is de keuze gevallen op een bedrijf in Overpelt in België, dichtbij Nederlandse grens. Richte Doggenaar legt de keuze uit. “Bij het hele recyclingproces kijken we niet alleen naar hoe de panelen uiteindelijk verwerkt worden, maar ook wordt er belang gehecht aan het kleinhouden van de CO2-uitstoot door transportbewegingen te minimaliseren. Alternatieve verwerkingen liggen in Zuid-Frankrijk of Midden-Duitsland. Deze bedrijven komen op ca 90-95% hergebruik en de Belgische verwerking op bijna 100%.”

Paneelverwerking
Bij het verwerken van zonnepanelen is het aluminium frame het simpelste gedeelte. Dat wordt losgekoppeld en kan gelijk verwerkt worden. De aansluitdoos oftewel junction box wordt zoals al het andere elektrische materiaal bij gespecialiseerde verwerkers gerecycled. Wat dan nog rest is het glas met daarop 100% verlijmd de zonnecellen en de achterplaat van kunststof of wederom glas. In België worden deze platen bij metaalrecycling gesmolten. Het aanwezige plastic verbrandt en heeft daarmee energetische kwaliteiten die het proces helpen. Het residu, oftewel slak wordt verwerkt als beton wapening.

Eén stichting voor alle E-waste
Tot 1 maart 2021 nam Stichting ZRN de recyclingsbehoefte van de solar-industrie op zich. Dit stokje is nu overgenomen door stichting OPEN (Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E-waste Nederland), waar Stichting ZRN zich bij aangesloten heeft. Namens alle producenten en importeurs van elektrische apparaten in Nederland zijn zij nu verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van e-waste. Hieronder vallen zonnepanelen en omvormers, maar niet zonnebatterijen. Stichting STIBAT verzorgt de verwerking van deze en andere batterijen, omdat het verwerkingsproces te uniek en gecompliceerd is. 

Kleine speler
“Het gaat nu nog om een zeer klein aantal zonnepanelen dat wordt aangeboden voor recycling,” stelt Jan-Willem Jehee vast. “Dit is te verklaren doordat zonnepanelen gemaakt zijn om zo’n 20 à 25 jaar mee te gaan en dat de markt nog jong is. Met de enorme groei die we de laatste jaren hebben gezien, groeit uiteraard ook het aantal zonnepanelen dat gerecycled moet worden.”

“Nederland is dus maar een kleine speler”, beaamt Doggenaar. “Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje lopen voor op Nederland qua aantallen. In Frankrijk alleen al zijn er in 2019 280.000 panelen, wat neerkomt op ongeveer 5000 ton opgehaald voor recycling. Nederland, met 124 ton, heeft dus veel minder te verwerken. De voorspelling is dat tegen 2050 het aanbod van afgedankte zonnepanelen in Frankrijk zal zijn gegroeid naar het tienvoudige. Wereldwijd zal dan enkele tientallen miljoenen tonnen zijn bereiken. Hoe groter het aantal panelen dat verwerkt moet worden, hoe meer er ook geïnvesteerd kan worden in betere machines die secuurder het afval scheiden en verwerken, waardoor het hergebruik van materialen, het zogeheten up-cycling, op een steeds hoger niveau kan plaatsvinden.

Doelstellingen behaald
In 2019 kwam het daadwerkelijk behaalde recyclepercentage uit op 99% en het hergebruikpercentage uit op 98 procent. De volgende uitdaging is dus de verdere up-cycling en betere materiaalkwaliteit bij het hergebruik. Als het aantal aangeboden panelen de komende jaren inderdaad flink stijgt, maakt dit het voor de Europese industrie mogelijk om verder te investeren in de ontwikkeling van geavanceerde recycletechnieken, die materiaalscheiding beter mogelijk maken. Het door stichting OPEN ingevoerde inzamel- en sorteer systeem maakt het mogelijk deze recycleontwikkelingen te volgen en is ook in staat panelen terug te leveren naar fabrikanten die daarom vragen binnen hun eigen circulaire productontwikkelingen. Gevelpanelen, dakpannen en andere afwijkende materiaalcombinaties met zonnepanelen kunnen ook op deze wijze ook retour naar specifieke recyclemethoden.