Eigenlijk moet de titel Subsidie wanneer stop je ermee? zijn, want ik ben niet tegen subsidies. Wel ben ik van mening dat we zorgvuldig moeten omgaan met subsidies. En daar wringt bij mij af en toe de schoen.

Subsidies om techniek te ontwikkelen en naar de markt te brengen is bijvoorbeeld mijns inziens niet verkeerd. Grote en kleine bedrijven hebben er gebruik van gemaakt en daar innovaties mee van de grond gekregen, waar dat anders echt niet was gelukt. Zelf heb ik er in het verleden ook gebruik van gemaakt.

Het is vooraf niet altijd goed in te schatten of een subsidie daadwerkelijk dat gaat bijdragen wat is beoogd. Zeker bij de aanvragen van een technisch project met flink wat innovatie kan ik me voorstellen dat het lastig is om vooraf een goede toets uit te voeren. Ga er maar aan staan als beoordelaar.

Maar moeten we vergelijkbare projecten meermaals subsidie toekennen en mag een subsidie reguliere economische ontwikkeling in de weg staan? Recent heb ik een paar situaties meegemaakt waarvan ik me afvraag of dat de bedoeling is. Geanonimiseerd zal ik een paar voorbeelden geven.

Opdracht vervallen door subsidie
Ik ben gevraagd om een oplossing te leveren voor een bedrijventerrein. We komen meermaals op bezoek bij de vertegenwoordiger van het bedrijventerrein en werken een plan uit met een offerte. Na nog wat toelichting krijgen we mondeling akkoord. De handtekening komt na de vakantie. Na de vakantie neem ik weer contact op en ik verneem dat we niet verdergaan. Reden: Ze zijn benaderd door een subsidieproject en die biedt het gratis aan, waar bij ons betaald voor zou worden voor het project. Tja, daar kan ik niet tegenop.

Bij een ander project worden we gevraagd om te adviseren en spullen te leveren. Het is een internationaal consortium met Europese subsidie. Doel is het ontwikkelen van een slim energiesysteem. Al snel blijkt dat wat er ontwikkeld moet worden bij ons al eerder is ontwikkeld. Je kan het kopen, gaat sneller en het is al getest. Echter was dat niet de bedoeling: Er moest iets ontwikkeld worden, daar was subsidie voor toegekend.

We raken in gesprek met een partij die op zoek is naar sturing van apparaten op netcongestie. Dat kan, dat hebben we ontwikkeld. De spulletjes kopen was niet direct een optie wegens een gebrek aan budget en eigenlijk willen ze zelf een eigen energiemanagementsysteem hebben. Dan moet je naar de markt om geld op te halen of je vraagt subsidie aan. En jawel, die subsidie is aangevraagd en toegekend.

Al geruime tijd geleden hebben wij een project met een buurtbatterij gerealiseerd. Dat is gebeurd met ondersteuning van subsidie. In de jaren erna zijn we benaderd door partijen die een buurtbatterij realiseren, vrijwel vergelijkbaar als wij eerder gedaan hadden en u raadt het al ook die projecten hebben subsidie gekregen. Uitkomsten zijn vergelijkbaar en dat was eigenlijk ook wel bekend op basis van openbare informatie. Als het gevraagd was, hadden we het ook verteld.

Marktverstoring?
Je kan bij een aantal van deze voorbeelden de vraag stellen of de subsidie hier de markt verstoort. Het kan in mijn beeld niet de bedoeling zijn dat spullen worden weggegeven om een subsidieproject te laten slagen, terwijl die spullen eigenlijk als gewoon op de markt gekocht zouden kunnen worden. Het is ook mijn ervaring dat als het gratis is, de waarde niet wordt ingezien. Gratis heeft immers geen waarde.

Gebrek aan goede projecten
Ik ben meermaals benaderd door overheden met het verzoek om een subsidieaanvraag in te dienen bij een gebrek aan goede projecten. Dan zeg ik steevast “hou het geld op de plank bij gebrek aan goede projecten of re-alloceer het budget voor groepen die een steun in de rug kunnen gebruiken”. Er zijn groepen die de eindjes nauwelijks aan elkaar kunnen knopen. Dan denk ik echt dat we maatschappelijk geld beter kunnen verdelen.