Ik schrijf regelmatig voor Solar365 over de 'state of the industry'. Ik vind dat toch wel een hele eer en krijg de neiging te beginnen met “Beste leden van de Staten Generaal”  Misschien is dat overigens zo gek nog niet, want de industrie staat er goed voor, maar of de energietransitie nou zo goed is, weet ik zo net nog niet. Het eerste ligt aan onze markt, het tweede aan de Staten Generaal.

Nederland tweede wereldwijd
Op moment van schrijven is het Nationaal Solar Trendrapport 2022 nog net niet uit. 'Officiële' cijfers zijn er dan ook nog niet, maar niemand zal me voor gek verklaren als ik gok dat ook 2021 weer een bijzonder PV jaar was. Het opgestelde vermogen in Nederland groeide weer fors met als resultaat dat we nu het hoogste PV vermogen per inwoner hebben van de gehele EU.

Overigens hebben we daarmee ook zo maar even de nummer 2-positie wereldwijd te pakken, met alleen Australië nog voor ons. Laat dat eens even langs je ogen rollen: Nederland op de tweede plaats wereldwijd met PV vermogen per inwoner. Het eerste zilver van 2022 is al binnen.

Je zou zeggen dat zonne-energie een doorslaand succes is in Nederland. Je zou zeggen dat we met z’n allen wel bewezen hebben iets te kunnen. Het kan toch niet alléén de subsidie zijn die het land massaal aan de panelen heeft gekregen.

Natuurlijk speelt dat een belangrijke rol, maar je zou toch denken dat ook de eenvoud, toegankelijkheid, snelheid, de zichtbare en tastbare resultaten een duit in het zakje hebben gedaan. Bij iedere SDE ronde zien we weer dat de meeste animo uitgaat naar PV. Wie in marktwerking gelooft zou hierin toch de markt aan het werk moeten zien.

Marktwerking 2.0
Toch, wie het regeerakkoord bekijkt en de discussies over de energietransitie volgt, hoort relatief weinig over zonne-energie. Het gaat voornamelijk over netcongestie, waterstof, CCS en kernenergie. Van het overschot aan groene elektriciteit gaan we immers waterstof maken. Dat is natuurlijk niet echt op korte termijn want er is geen overschot, dus gaan we eerst waterstof van aardgas maken.

Het bijproduct daarvan is weliswaar CO2 en daar was iets mee. Maar dat gaan we afvangen en opslaan. Wellicht in de gasvelden in Groningen, die zijn lekker stabiel. En als we dan de hele stroomvraag en voorziening volatiel gemaakt hebben, dán pluggen we als antwoord een technologie in het systeem (kernenergie) die bij uitstek afhankelijk is van stabiliteit en continuïteit. Dat doen we dan overigens, ook gezien de geologische stabiliteit, wederom in Groningen. 

Als we klaar zijn dan hebben we geen energie systeem dat draait op subsidie, zoals Rutte ooit over wind zei, maar dan hebben we een energiesysteem dat draait op lobbybudget. Marktwerking 2.0. Niet de markt bepaalt de winnende technologie, maar welke lobby het krachtigste de politiek kan bespelen. En toegegeven, daar is onze versnipperde markt, zonder beursgenoteerde giganten nog steeds niet zo goed in.

Ondertussen gaat de netcongestie door. Dit probleem was al voorspeld in 2014. Sinds een jaar of twee gaat het inderdaad niet meer zo soepeltjes op het net, en dit voorjaar al zou de pleuris wel eens echt kunnen uitbreken. Maar nu – 2022 – gaan we het oplossen, het gaat niet snel genoeg en dus gooit de regering er de Crisis- en Herstelwet tegenaan. Da’s acht jaar nadat probleem voor het eerst werd aangekondigd en gaat waarschijnlijk nog wel acht jaar duren.

Laat de markt maar werken
Dus waarde branchegenoten, willen we de komende tijd net zo hard door als hiervoor dan zullen we moeten schakelen. Onze grootste obstakel netcongestie kunnen we zelf oplossen en omzeilen met batterij-technologie, zero-feed-in-installaties, demand-response, peer-to-peer-oplossingen enzovoorts.

Dan kunnen we gelijk gebruik maken van het feit dat de SDE++ en het salderen door de forse stijgingen van de elektriciteitsprijzen en de eveneens forse verlaging van de energiebelasting nauwelijks meer in de weg zitten. We kunnen gebruik maken van de toegenomen volatiliteit van de prijzen. Creativiteit en snelheid zijn vereist en dat zou een typisch klusje voor onze branche moeten zijn.

Dus waarde marktgenoten, laten we de Staten Generaal en hun lobbyende vrienden eens laten zien hoe goed 'onze markt' kan werken. Dat ze geen planeconomie voor over tien jaar moeten ontwerpen, maar de ruimte moeten bieden voor nu. Haast is immers geboden. En dat komt niet alleen de state of the industry ten goede, maar ook de snelheid van de energietransitie.