Wat betekent het feit dat verdienmodellen minder voorspelbaar worden voor de toekomst van thuisbatterijen? Bij Accuselect volgen we de ontwikkelingen op de energiemarkt op de voet, we doen er namelijk met onze Powerselect aansturing ook aan mee. Eén ding is duidelijk: het echte potentieel van thuisbatterijen zit niet in een specifieke markt of tijdelijke winststrategie, maar in hun vermogen om meerdere rollen te vervullen. De energiemarkt is allesbehalve statisch, en we kunnen niet voorspellen hoe deze zich over tien, laat staan twintig jaar, zal ontwikkelen. Wat we wél weten, is dat de vraag naar flexibiliteit alleen maar zal toenemen.

In Nederland groeit het aantal thuisbatterijen met slimme aansturing aanzienlijk. Zo zijn er in 2023 meer dan 24.000 thuisbatterijen bijgeplaatst. Veel van deze thuisbatterijen acteren op de onbalansmarkt omdat dit een zeer aantrekkelijke mogelijkheid is voor particulieren om rendement te halen met een batterij. In ons eigen klantenbestand zien we dat klanten gemiddeld 133 euro per maand hebben verdiend met hun thuisbatterij.

Niet alleen thuisbatterijen, maar ook grotere commerciële batterijen en andere flexibele assets acteren op deze markt. Vanwege de vrije marktwerking op de onbalansmarkt zien we regelmatig overreacties, wat kan leiden tot problemen op het energienet en juiste meer onbalans, maar ook invloed heeft op de Europese energiemarkt. De recente beslissing van netbeheerder TenneT om de publicatie van balansdelta’s met vijf minuten te vertragen is een reactie hierop.

Deze reactie laat zien dat de oogkleppen eraf moeten, en we verder moeten kijken dan snel rendement. Thuisbatterijen zijn cruciaal voor het energienet. Als buffer, maar ook als regelbaar vermogen dat het (lokale en nationale) energienet brood nodig heeft. Om de uitrol van thuisbatterijen gezond te houden moeten we dus verder kijken naar de inzet van thuisbatterijen.

De context: waarom TenneT-ingrijpen nodig is
De onbalansmarkt speelt een cruciale rol in het balanceren van vraag en aanbod op het elektriciteitsnet. Met de opkomst van slimme technologieën die automatisch reageren op prijssignalen, zoals thuisbatterijen, is deze markt in korte tijd enorm veranderd. Waar voorheen vooral grote industriële spelers actief waren, zien we nu steeds meer particulieren en kleinschalige systemen deelnemen. Deze groei is positief, want flexibiliteit is broodnodig. Maar het stelt ook nieuwe eisen aan de balanshandhaving.

De aangekondigde vertraging in de publicatie van balansdata is bedoeld om de markt te temperen. Slimme systemen kunnen minder snel op prijsschommelingen reageren, waardoor extreme uitschieters afnemen. Voor consumenten en bedrijven die thuisbatterijen inzetten om te profiteren van de onbalansmarkt betekent dit dat een deel van de huidige verdienmodellen minder voorspelbaar wordt.

Flexibele opslag blijft cruciaal
We zien de groeiende vraag naar flexibiliteit terug in de groeiende volatiliteit in onbalansprijzen. De prijsvolatiliteit op de Nederlandse onbalansmarkt is significant toegenomen sinds 2010, zo blijkt uit de Marktrapportage van Ecorys, in opdracht van Energy Storage NL. In de periode 2010 tot 2019 bedroeg het verschil tussen de honderd duurste uren en de honderd goedkoopste uren in een jaar zo'n 500 euro per megawattuur. In 2022 bedroeg deze 1.700 euro per megawattuur en in 2023 steeg deze naar 1.900 euro per megawattuur.

Tegelijkertijd blijven we in Nederland achter met de uitrol van flexibele opslagcapaciteit. Thuisbatterijen kunnen op dit punt een cruciale bijdrage leveren. Ze bieden niet alleen een oplossing voor consumenten die hun eigen energie optimaal willen benutten, maar ook voor netbeheerders die worstelen met lokale netcongestie.

Een voorbeeld hiervan is het HEMS-project dat wij samen met Alliander uitvoeren. Hier onderzoeken we hoe thuisbatterijen kunnen worden ingezet voor regionaal netbeheer. Dit is een belangrijke stap, omdat we niet alleen landelijke oplossingen nodig hebben, maar ook flexibiliteit op wijk- en straatniveau. Zulke projecten benadrukken dat een thuisbatterij meer is dan een financieel instrument: het is een sleutelelement in een veerkrachtiger energiesysteem.

Duurzaamheid en winstgevendheid: een lange adem
Toch merk ik in gesprekken met consumenten dat verwachtingen vaak niet goed zijn afgestemd op de werkelijkheid. Een thuisbatterij is geen kortetermijninvestering, en de opbrengsten zullen niet elk jaar gelijk zijn. Maar over de levensduur van twintig jaar biedt een batterij zekerheid, onafhankelijkheid en de mogelijkheid om mee te groeien met nieuwe toepassingen.

Het is daarom essentieel om thuisbatterijen niet te dimensioneren of in te zetten op basis van één specifieke markt. Het verdienmodel kan en zal veranderen met de tijd. De beste thuisbatterijen zijn flexibel genoeg om te schakelen tussen verschillende energiemarkten en toepassingen. Vandaag profiteer je wellicht van dynamische uurprijzen; morgen speel je een rol in lokaal netbeheer, of stel je flexibiliteit beschikbaar een energieleverancier.

Vooruitkijken in een dynamische markt
Wat betekent dit alles voor de toekomst van thuisbatterijen? De energiemarkt biedt geen zekerheden, maar dat is juist waarom flexibiliteit zo belangrijk is. Wat wel zeker is, is dat we meer elektrificeren, meer elektriciteit opwekken, maar ook dus meer volatiliteit kunnen verwachten. De sleutel ligt in het aanbieden van systemen die meebewegen met technologische, regelgevende en markteconomische veranderingen. Als we daarin slagen, zijn thuisbatterijen niet alleen een waardevolle investering voor huishoudens, maar ook een bouwsteen voor een toekomstbestendig energiesysteem.

De vraag is niet óf thuisbatterijen een rol spelen, maar hoe we hun potentieel maximaal kunnen benutten. De energiemarkt verandert continu, maar met een goed geïnstalleerde en flexibel aangestuurde thuisbatterij ben je als consument voorbereid op wat komen gaat – ongeacht de richting die de markt op gaat. En dat is misschien wel de grootste kracht van deze technologie: het biedt een antwoord op de onzekerheid die onze energietransitie zo kenmerkt.