Terwijl zonnestroom doorkachelt en inmiddels tegen allerlei grenzen aanloopt, staat zonnewarmte nog maar aan het begin.

De ervaren lezer zal zich meteen afvragen: “Het begin? Ons zonnewarmtebedrijf bestaat al sinds 1979." Diegene heeft gelijk: zonneboilers zijn al decennia lang te koop in Nederland.

Toch durf ik te stellen dat zonnewarmte aan een begin staat. TNO heeft berekend dat zonnewarmte 10 procent van de totale warmtevraag kan dekken. Dit komt overeen met 6 procent van het totale energieverbruik in Nederland! Hier is nog veel te winnen voor zonnewarmte. Dat gaat echter niet zo snel als je zou willen. We kijken jaloers naar Denemarken waar dat beter gaat.

Van gas af
Hier in Nederland laten we schone warmte technologieën maar wat links liggen. Dat terwijl het nieuwste IPPC-rapport laat zien dat het klimaat een onleefbare ramp wordt en de ontginning van Nederlandse gasbellen al jaren menselijke drama’s oplevert. Zijn we gek geworden ofzo? Ja, vind ik. Nee hoor, hoor ik dan, we hebben tijd nodig voor het creëren van draagvlak.

Dat gaat zo: in Nederland willen we decentraal doen wat decentraal kan, voor het draagvlak. Dat doen we nu ook met de warmtetransitie. De gemeentes maken dit jaar een warmtevisie en daarna warmte-uitvoeringsplannen. Daarin staat waar, wanneer en hoe wijken van het gas af gaan. Ik rekende erop dat hierdoor heel veel nieuwe kansen voor zonnewarmte zouden komen.

Weerstand van wethouder
Inmiddels ben ik hierop niet meer gerust. Het 'van het gas af gaan' is voor gemeenten een veel te complex proces, en gedoemd te mislukken als we zo doorgaan. Gemeenten hebben nu de taak om met draagvlak de burger te laten zoals isoleren, te kiezen voor inductiekookplaten en andere type verwarming. Zonder bevoegdheden, zoals het recht om gasnet weg te halen als gemeente.

En het gekste is: terwijl CV-ketels het goedkoopste blijven in aanschaf en gebruik, willen we dat burgers zelf de verduurzaming betalen. Ik zie heel wat overbelaste vlijtige ambtenaren hierop zweten of afbranden. Uiteindelijk durft de wethouder het niet aan: er is teveel weerstand in de raad en bij de bewoners, en er komen verkiezingen aan. We houden het haalbaar en betaalbaar, zo klinkt dan in een breed aangenomen motie.

En zo houdt de wethouder eigenlijk ook de zonneboiler tegen.

Met man en macht proberen we de warmtetransitie aanpak nog te rekken. We rekenen ons suf in Nederland en bewijzen dat het kan: als we de gasbelasting wat omhoog doen, en de hybride warmtepomp als redder positioneren, dan moet het lukken. Slim, want ik voorspel dat er bij héél veel gemeenten opgelucht wordt gezucht: “O, dus we hoeven dus toch niet het gas weg te halen? O, dus we hoeven toch niet maximaal te isoleren? Nou gelukkig, dat scheelt, we hebben al genoeg aan ons hoofd”.

Schone warmte
Ik verwacht dus dat de lokale warmtetransitie uit zal lopen op halve gasgevoede oplossingen. Geen wethouder gaat haar vingers branden: gemeenten ontbreekt het aan capaciteit, kennis en bevoegdheden om dit goed te laten lopen. En al helemaal niet als gas goedkoop blijft.

De zonnige toekomst van de zonneboiler zal dus niet als vanzelf uit die gemeentelijke warmteplannen komen, is mijn voorspelling. Hoe moet het dan? De zonnewarmte sector zal zichzelf blijvend moeten bewijzen als mooie, hybride, stille, schone kant- en-klare oplossing. Daarbij zullen we door moeten lobbyen voor hogere gasbelasting en subsidies zoals ISDE en SDE++.

Gelukkig ontstaat daar op EU-niveau en in de Tweede Kamer meer aandacht voor, en mogen we meer verwachten. En gelukkig is zonnewarmte een allemansvriendje want het kan goed samen met gas, de warmtepomp èn het warmtenet.

Laten we ons dus klaarmaken voor een paar een paar interessante jaren met hard werken. Nederland verdient deze superschone warmte!