Berenschot heeft in opdracht van Netbeheer Nederland onderzoek gedaan naar de huidige nettarieven. Het onderzoeksbureau concludeert dat een herstructurering van het nettarief kan bijdragen aan het verminderen van netcongestie op het laagspanningsnet. In het rapport Verkenning alternatief nettariefstelsel kleinverbruik stelt Berenschot dat een nieuwe tariefstructuur niet alleen de stijgende kosten voor netwerkuitbreiding kan beperken, maar ook een eerlijkere verdeling van netkosten tussen verschillende huishoudens kan realiseren. Daarbij kan een tijd- en volumegerelateerd tarief consumenten stimuleren om efficiënter met hun energieverbruik om te gaan.

In de huidige constructie betalen vrijwel  alle huishoudens hetzelfde nettarief van ongeveer 350 euro. Daarnaast bestaat het de energienota uit de nettarieven van de energieleverancier en de belastingen. Netbeheer Nederland berekende onlangs al dat deze kosten zullen stijgen naar ongeveer 638 euro per huishouden tegen 2030 en netbeheerder vroegen eerder dit jaar al om een andere manier om de netbeheerskosten te berekenen.

Eerlijkere verdeling van de netbeheerkosten
Volgens Berenschot kan met een herstructurering van deze kosten een prikkel worden gegeven om energie efficiënter te gaan benutten. Doordat dit bedrag nu statisch is, heeft dit geen invloed op hoe de stroom wordt afgenomen terwijl de netbeheerder relatief meer kosten heeft aan een afnemer die grote hoeveelheden stroom afneemt op momenten dat er al veel druk is op het net.  

Door de nettarieven aan te passen komt er wel een prikkel om dit te doen op momenten dat het rustig is op het niet.

Dit zorgt ook voor een eerlijkere verdeling van de netwerkkosten omdat bijvoorbeeld huishoudens die aangesloten zijn op een warmtenet nu zowel voor de kosten voor het onderhoudt van dit net betalen als voor de verhoogde netbeheerkosten die gemaakt moeten worden doordat andere huishoudens overstappen op een warmtepomp. Herstructurering zou volgens Berenschot deze kosten eerlijker verdelen.

Een tijds- en volume gebonden tarief
Berenschot stelt daarom dat een tarief op basis van de tijd en volume van het stroomverbruik de juiste prikkel kan geven aan verbruikers om efficiënter met hun elektriciteitsverbruik om te gaan waardoor de druk op het net wordt verminderd. De tariefstructuur waar Berenschot onderzoek naar heeft gedaan is een tariefstructuur waarbij de prijs per kilowattuur tijdgebonden fluctueert over de dag. Hierbij wordt meer betaald op de drukke momenten en minder betaald op de rustige momenten. Ook wordt er hierbij rekening gehouden met de verschillen tussen zomer en winter.

Haken en ogen
Wel waarschuwt Berenschot dat een dergelijke maatregel de energierekening nog ingewikkelder zal maken. Om de benodigde gedragsverandering te bewerkstelligen is er daarom voldoende communicatie en uitleg noodzakelijk zodat er begrip bij de consument ontstaat. “Ook automatisering en de ontwikkeling van toegankelijke apps helpt voor het begrip van de consument”, schrijft Berenschot.

De kosten voor energieleveranciers zullen ook stijgen door de verhoogde complexiteit van de energie rekening. Omdat de energieleveranciers verantwoordelijk zijn voor het opstellen van de energierekeningen zullen er kosten moeten worden gemaakt voor het maken van de aanpassingen en het uitleggen hiervan.

Steun ACM
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) stelt dat ze het uitgangspunt om de netkosten eerlijker te verdelen onder kleinverbruiker steunt. De ACM wacht de voorstellen van de netbeheerders af en zal “nadrukkelijk kijken naar de begrijpelijkheid en de gevolgen voor huishoudens en andere kleinverbruikers”.