Europa haalt het grootste deel van zijn zonnepanelen uit China, veel daarvan komen via de Rotterdamse haven binnen. Vanuit Nederland komen de panelen in heel Europa terecht, data-analyse van DNE-research laat zien hoe de import en export van zonnepanelen er bij verschillende landen uit ziet.

In 2024 werd er voor 16,7 miljard euro aan zonnepanelen verhandeld in de Europese Unie. Daarvan was 65 procent afkomstig van panelen die uit China werden geïmporteerd. De rest was bijna uitsluitend handel tussen EU-landen.

Hrvoje Medarac, hoofdonderzoeker bij Dutch New Energy Research. “We zijn afhankelijk van onze relaties met China. Bijvoorbeeld bij het maken van bepaalde plannen moeten we rekening houden met plannen van China.”

Maar liefst 44 procent van de waarde van zonnepanelen die vanuit China naar de EU gaat, komt terecht in Nederland. Dat gaat om een waarde van 4,8 miljard euro. Zonnepanelen komen dus voor een belangrijk deel via Nederland Europa binnen, ziet ook Gerard Scheper, CEO van European Solar. “De grootste markten in Europa zijn Nederland, Duitsland, Frankrijk en Polen. Dat is ook logistiek heel goed te doen vanuit Rotterdam.”

China is dan ook de belangrijkste bron voor zonnepanelen voor Nederland: 91 procent van de panelen die hier binnen komt, komt uit China. Een klein deel halen we uit Duitsland (3 procent) en enkele andere landen.

Van de ruim 5,3 miljard euro aan zonnepanelen die Nederland binnenkomt, wordt ook voor een waarde van 4,1 miljard euro weer zonnepanelen geëxporteerd. Bijna de helft daarvan gaat naar Duitsland (42,5 procent), gevolgd door Denemarken, Frankrijk en Italië. 

Nederland is dus een doorvoerhaven van zonnepanelen naar de rest van Europa, ziet ook Scheper. “Er wordt alleen maar uitgeweken naar andere havens op momenten dat dat logistieke voordelen heeft.” Het kan bijvoorbeeld een voordeel hebben om de boot eerder naar Roemenië of Bulgarije af te laten slaan, zegt Scheper. “Maar als zonnepanelen een ‘destination unknown’ hebben dan gaan ze naar Rotterdam toe.”

Ook België heeft zo’n logistiek voordeel. Met Antwerpen heeft België zelf een goede haven waar zonnepanelen vanuit China worden geïmporteerd. Dat is ook te zien in de data, waar Duitsland veel zonnepanelen uit Nederlands importeert, geldt dat in veel mindere mate voor België.

Ergens in Europa zit een omslagpunt waar het kan lonen om niet via het vrachtschip maar met vrachtwagen zonnepanelen naar de EU te importeren, vertelt Scheper. Die grens ligt zo ongeveer bij het oosten van Oostenrijk en bij Praag. “Als die markten erg in opkomst zijn, zou er nog wel eens een verschuiving kunnen plaatsvinden.”

Geen groothandel-cultuur
Een opvallend land is Italië. Waar bij de import van zonnepanelen in Nederland, België en Duitsland één of enkele landen de boventoon voeren, heeft Italië een veel diversere instroom van zonnepanelen. Er komen min of meer gelijke delen zonnepanelen binnen via Duitsland, Nederland en China, maar ook via Slovenië, Denemarken en Spanje.

Scheper: “Italië heeft een hele aparte distributiestructuur.  Wij zijn gewend dat de kleine installateur naar de groothandel gaat, en in Italië zie je dat dat land heel erg verspreid is, het is een vrij groot land, maar het heeft geen groothandelscultuur. Dus zij kopen bij de lokale installateur in, dat zie je ook in Duitsland al meer.”  Chinese bedrijven hebben daar op ingespeeld door Italianen rechtstreeks in te laten kopen bij de Chinese partij.

Europese productie
Europa zal voorlopig nog veel zonnepanelen uit China importeren, verwacht Scheper. Tegelijkertijd is er ook steeds vaker aandacht voor het opvoeren van de Europese productie. “De Europese commissie heeft gesteld dat 30 procent van de zonnepanelen voor 2030 in Europa geproduceerd moet worden. Maar de grote frustratie van de Europese fabrikanten is dat ze dat wel zeggen, maar niets ter ondersteuning bieden.”

Volgens Scheper was de Europese zonnepanelensector aan het werk met het verbeteren van de social responsibility van hun producten, bijvoorbeeld met lagere carbon footprint, maar is daar momenteel weinig  politieke steun voor.

“Mijn voorstel zou zijn om in te spelen op een niche markt. Laat die Chinezen de grote projecten doen. Maar geef de Europese fabrikanten kansen en voorbeeldjes om in het kleine MKB en in de particuliere sector gewoon een goede kans te geven, zodat mensen een steuntje in de rug hebben bij het kiezen voor een Europees product.”