De pionier zelfst.naamw. (m.) Uitspraak:   [pijoˈnir]: Iemand die als een van de eersten een bepaald gebied betreedt en zijn/haar weg moet vinden zonder gebruik te kunnen maken van de ervaring van anderen.

De solarsector barst van ware pioniers: mensen, jong en oud, die belangrijk werk doen of deden waarop anderen kunnen voortbouwen. In deze rubriek brengt Solar365 ze voor het voetlicht.

Als student natuurkunde zag Wim Sinke, emeritus professor aan de Universiteit van Amsterdam, tot voor kort werkzaam bij TNO én nog altijd Solar365-columnist, de potentie van zonnecellen en -panelen al. Nu, ruim veertig jaar later en vlak voor zijn emeritaat, heeft de technologie erachter zich spectaculair ontwikkeld en heeft hij daar ook zijn bijdrage aan kunnen leveren. “Nederland heeft daar altijd een pioniersrol in gehad, daar ben ik best wel trots op.”

Sinke studeerde natuurkunde aan de Universiteit Utrecht van 1974 tot en met 1981. Een tijd waarin de Koude Oorlog een dagelijkse realiteit was voor iedereen. “Ik vond natuurkunde een heel mooi vak, maar ik zag ook hoe het veelvuldig werd ingezet voor allerlei kwaad in de wereld zoals geavanceerde wapensystemen.”

In zijn zoektocht naar een manier op zijn studie in te zetten voor positieve ontwikkeling kwam Sinke uit bij een lezing van Frans Saris, emeritus hoogleraar natuurkunde. “Dat ging over nieuwe processen om zonnecellen te maken. Zelf werkte ik voor mijn afstudeeronderzoek aan materialen voor zonnecellen, dus ik vond het een heel boeiend verhaal en een prachtig doel om aan te werken.”

Na dit eerste contact kwam Saris op een dag het lab binnenwandelen waarin Sinke aan het werk was. “Hij nodigde me uit te solliciteren voor een promotieplek bij het FOM-onderzoeksinstituut voor Atoom- en Molecuulfysica. Ik kreeg de baan en ben zo eind 1981 begonnen als promovendus op het gebied van zonnecellen.”

Destijds werd gewerkt aan multikristallijn silicium als alternatief voor het kostbare monokristallijn silicium. “Dat vroeg om een ander proces om er zonnecellen van te maken en dat werd het hoofdonderwerp van mijn onderzoek. Het was bijvoorbeeld belangrijk de bewerkingstemperatuur laag te houden en daarvoor gebruikte ik een laser met ultrakorte, felle lichtflitsen.”

Zonne-energie is here to stay
Hoewel dit proces in die die vorm nooit in productie is genomen, zijn sommige onderdelen dat wel. “Daarnaast heeft het enorm veel kennis opgeleverd over de werking van zonnecellen. In de decennia daarna bij ECN – en later TNO – heb ik mij toegelegd op de ontwikkeling van zonnecellen en de productieprocessen en op de toepassing in complete systemen. Het heeft bijgedragen aan het doel: grootschalig gebruik van zonnestroom.”

Nederland heeft daarin een belangrijke rol gespeeld, vindt Sinke en dat maakt hem trots. “ECN en TNO hebben internationaal hun sporen echt verdiend. Nederland speelt als klein land een substantiële rol in de ontwikkeling van het grootschalig kunnen toepassen van zonne-energie.”

De volgende stap moeten zonne-energiesystemen zijn die volledig geïntegreerd zijn in onze leefomgeving en het energiesysteem. Zonne-energie op ieder oppervlak en voor elk gebruik.

“Decennialang zijn we geobsedeerd geweest door kostenverlaging. Nu kunnen en moeten we ook gaan kijken naar zaken als circulariteit, ecologie en gecombineerd ruimtegebruik. Zonne-energie is here to stay en zal een hoeksteen worden van het toekomstige energiesysteem. Daarbij moet je uitleggen dat energietransitie één van de uitdagingen is in de samenleving en dus in samenhang moet worden gezien met duurzame landbouw, woonruimte, landschapskwaliteit, biodiversiteit enzovoorts.”