We maken grote stappen in de energietransitie en duurzame energie wordt steeds tastbaarder in huis, op het werk en in de wijk. Elektriciteit opgewekt door windmolens en zonnepanelen maakt inmiddels een belangrijk deel uit van de energiemix in Nederland. Hoewel we op weg zijn naar energiepositieve wijken, waarin meer energie wordt geproduceerd dan verbruikt, zal dit niet voor alle wijken mogelijk zijn. Opslag van energie is daarom van cruciaal belang om ook deze wijken tenminste energieneutraal te krijgen. Thuisbatterijen gaan hierin een belangrijke rol spelen.

Op huishoudniveau is er vaak een mismatch tussen de opwekking van zonne-energie en het moment van verbruik. Hierdoor wordt nog steeds erg veel zonne-energie (ongeveer 70 procent) teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. Om de piekvraag en -belasting op het stroomnet te verminderen, is het belangrijk dat we het eigenverbruik van onze duurzame energie verhogen.

Steeds meer consumenten plaatsen daarom een thuisbatterij of slaan elektriciteit op als warmte. Een andere oplossing is het verminderen van de energievraag tijdens piekmomenten, bijvoorbeeld door dynamische energiecontracten, waarbij de elektriciteitsprijs per uur verschilt op basis van vraag en aanbod, en deze hoger is bij piekvraag.

Ook op wijkniveau is er een mismatch tussen opwekking en verbruik. Het is daarom belangrijk dat we op wijkniveau opwekken wat we nodig hebben. Wijkbewoners die zelf elektriciteit produceren moeten dan ook alle mogelijkheden hebben om deze elektriciteit op te slaan, te delen, te verhandelen en om flexibiliteit te leveren aan het stroomnet. De recent verschenen Outlook Energiesysteem 2050 benadrukt ook het belang van deze “handelende prosument”.

Lees ook: Vijf vragen over de Outlook Energiesysteem 2050

Virtual Power Plants
Een voorbeeld van hoe thuisbatterijen kunnen bijdragen aan de energietransitie is te zien in het Verenigd Koninkrijk, waar SolarEdge hun eerste Battery Virtual Power Plant heeft gelanceerd. Duizenden SolarEdge-thuisbatterij-eigenaren met geschikte slimme meters kunnen hun thuisbatterij inzetten om flexibiliteit te bieden aan het energienet tijdens piekvraagmomenten.

SolarEdge's technologie optimaliseert automatisch de lading en ontlading van de batterij tijdens elk piekmoment, waardoor huiseigenaren financieel profiteren en het net wordt gestabiliseerd, bijvoorbeeld door een maandelijkse compensatie voor het beschikbaar stellen van opslagcapaciteit. Zo kan de consument een prosument worden zonder een energie-expert te hoeven zijn.

Het inzetten van thuisbatterijen als Virtual Power Plant op wijkniveau heeft veel potentie. De energieopslagcapaciteit van thuisbatterijen in een wijk kan namelijk gebundeld worden om te gebruiken als een virtuele energiecentrale. Dit kan helpen om de piekbelasting op het elektriciteitsnetwerk te verminderen en de vraag naar elektriciteit beter te spreiden, waardoor er ruimte komt voor meer hernieuwbare energiebronnen.

Steun de early adopters
Niet iedereen hoeft hiervoor een thuisbatterij te hebben. Dat is zonde van de benodigde grondstoffen. Voor de bewoners in de wijk die wel een thuisbatterij plaatsen en hiervan de opslagcapaciteit beschikbaar stellen om flexibiliteit te bieden aan de wijk, zal er wel een financiële prikkel moeten komen om dit aantrekkelijk te maken.

Bij Accuselect krijgen we iedere dag veel consumenten te spreken en het overgrote deel geeft aan te willen bijdragen aan de energietransitie en het verduurzamen van de elektriciteitsmix in ons land. Hierbij hoort het kunnen delen van onze energie. Om dit mogelijk te maken zien we de noodzaak van slimme energiemanagementsystemen groeien.

Er is nu een aantal opties op de markt die vooral gefocust zijn op het financieel rendabeler maken van thuisbatterijen door puur te kijken naar prijsschommelingen van elektriciteit gedurende een dag. In ons ideaalbeeld zien we een universele samenwerking tussen slimme energiemanagementsystemen bij klanten, om laadpalen, warmtepompen, thuisbatterijen en andere apparaten aan te kunnen sturen op basis van beschikbare geproduceerde energie op wijkniveau.

Er is natuurlijk een aantal uitdagingen bij de inzet van thuisbatterijen als Virtual Power Plant op wijkniveau. Een van de grootste uitdagingen is het creëren van een geschikt regelgevend kader. Momenteel zijn er nog geen duidelijke regulaties en veel wettelijk belemmeringen, zoals de salderingsregeling, waardoor burgers nog geen volwaardige rol vervullen in het balanceren van het elektriciteitsnet.

In de Outlook Energiesysteem 2050 schetst het expertteam een toekomst van lokale energiesystemen waarin de consument een actieve rol moet gaan spelen. Om daar naartoe te groeien moeten we nu al zorgen dat de wet- en regelgeving daar klaar voor is en dat de geïnteresseerde consument niet wordt afgeremd. Die heeft een duidelijke voortrekkersrol richting een lokaal energiesysteem, dus zorg ervoor dat hij zijn energieoverschot zo snel mogelijk kan gaan delen.