Om de energietransitie mogelijk te maken zijn enorme investeringen nodig, waaronder de investeringen die netbeheerders doen in de energie-infrastructuur. In een rapport dat PWC schrijft in opdracht van Netbeheer Nederland wordt beschreven welke invloed deze investeringen hebben op netbeheerders.

Nederland heeft als doel gesteld om in 2030 een aandeel hernieuwbare elektriciteit te hebben van 70 procent en in 2050 is de doelstelling voor Nederland om klimaatneutraal te zijn. Daarvoor zijn elektrificatie en een groei van de opwek van hernieuwbare stroom nodig. Om al die stroom te kunnen vervoeren, moet het elektriciteitsnet de komende jaren sterk worden uitgebreid.

Het rapport ‘Financiële Impact Energietransitie voor Netbeheerders (FIEN+) biedt inzicht in de kosten van die uitbreidingen, en moet op die manier transparantie bieden over (toekomstige) netbeheerkosten.

Voor het toekomstig energiesysteem investeren netbeheerders niet alleen in het elektriciteitsnet, maar ook in het transportnetwerk van gas, warmte en waterstof.

219 miljard euro
Om de klimaat- en energieambities te realiseren, zullen netbeheerders in totaal 156 tot 282 miljard euro investeren in energie-infrastructuur tot 2040. Ondertussen nemen de jaarlijkse netbeheerkosten toe van 9 miljard euro in 2024 naar 22 miljard euro in 2040. Ook zullende de elektriciteitstarieven tussen 2024 en 2040 verdubbelen of zelfs verdrievoudigen, stelt het rapport.

Van die investeringen zal zo’n 195 miljard euro (90 procent) naar het elektriciteitsnet gaan. Ongeveer 10 miljoen euro gaat naar warmte, bijvoorbeeld naar investeringen in warmtenetten. Aan de aanleg van een landelijk transportnet voor waterstof en infrastructuur voor de productie van waterstof op zee zal ongeveer 6 miljard euro besteed worden.

Dat zijn grote investeringen, maar die kosten zijn nog altijd lager dan de totale (maatschappelijke) kosten als er niet zou worden geïnvesteerd in het energiesysteem. Zonder uitbreiding van het net is er namelijk minder ruimte voor bedrijven om te groeien, voor nieuwe bedrijven om zich te vestigen en kunnen ook opwekkers van groene stroom niet worden aangesloten.

Hoe verder vooruit wordt gekeken naar investeringen in het energiesysteem, hoe groter het onzekerheidsmarge is. In dit onderzoek is dan ook een bandbreedte van 30 procent aangehouden, waardoor de verwachting van de totale investeringen uitkomt op 156 miljard tot 282 miljard euro. Bovendien hangen de hoogtes van de investeringen sterk af van politieke keuzes die worden gemaakt en ambities die worden gesteld.

Eindgebruikers
De netbeheerkosten zijn nu jaarlijks 9 miljard euro, maar naar verwachting kan dat in 2040 oplopen tot 22 miljard euro. Die kosten zullen door de netbeheerder worden doorberekend aan de klanten. Naar verwachting zullen de netbeheerkosten voor eindgebruikers tot 2040 jaarlijks stijgen met 4,8 tot 6,7 procent. Daarmee zullen in 2040 de netbeheerkosten 212 tot 283 procent hoger zijn dan nu.

Door het stroomnet efficiënt te gebruiken kunnen de totale netkosten worden verlaagd. Door flexibel om te gaan met stroom, en bijvoorbeeld buiten de piekmomenten te consumeren, kunnen consumenten en bedrijven compenseren voor de hogere netbeheertarieven.

Netbeheerkosten zijn goed voor ongeveer 25 procent van de energierekening. Om een vollediger beeld te kunnen schetsen zijn de netbeheerders van plan om in het eerste kwartaal van dit jaar een aanvullende berekening te publiceren.