We hebben een nieuw kabinet. Dat werd tijd. Hoewel; op het gebied van klimaatbeleid is het demissionaire kabinet gelukkig het afgelopen jaar vooral ook ‘missionair’ geweest en is veel voorgenomen beleid uitgewerkt en ingevoerd. Het schip van de energietransitie heeft de afgelopen periode redelijk koers en vaart kunnen houden, ondanks zandbanken (gedoe over de salderingsregeling) en verraderlijke stromingen (netcongestie). Complimenten aan Rob Jetten en Hugo de Jonge, knappe stuurmanskunsten. We hadden ook wel wat wind in de rug want consumenten en bedrijven zijn raken meer overtuigd dat zelf energie opwekken en daar slim mee omgaan loont. In het Hoofdlijnenakkoord van de nieuwe regering staan een aantal opmerkelijke maatregelen waardoor het wat begint te lijken op een Processie van Echternach; na twee stapjes vooruit, één stapje achteruit.

Naarmate de energietransitie vordert groeien de uitdagingen. Na het laaghangende fruit komen we toe aan het hogere. We hebben onze bestemming bepaald, maar het vraagt wel behoedzaam navigeren. En om dat goed te kunnen doen is voorspelbaarheid en koersvastheid van groot belang. In de metafoor van het navigeren: je hebt een goede kaart nodig om je koers te bepalen, je moet weten hoe de stromingen lopen en je moet het weer goed in de gaten houden. In het Hoofdlijnenakkoord van dit nieuwe kabinet is daar minder zicht op.

Neem het salderen. Voor alle professionals was het klip en klaar dat die wordt afgebouwd in een voorspelbaar pad van een paar jaar voor rust in de markt (zoals ook in het Energieakkoord van 2013 was afgesproken). Helaas geen meerderheid in de Eerste Kamer voor de voorgestelde afschaffing, onder andere omdat partijen van de nieuwe coalitie daar tegen waren. Des te opmerkelijker dat in het Hoofdlijnenakkoord nu ineens (door diezelfde partijen) de saldering wel wordt afgeschaft, maar dan met een schok in éen keer, niks geen afbouw. Weg voorspelbaarheid.

Hetzelfde geldt voor de afschaffing van de verplichting om vanaf 2026 geen cv-ketels op aardgas meer toe te staan, tenzij in combinatie met een hybride warmtepomp. Op basis van die aangekondigde verplichting heeft de Nederlandse Industrie stevig geïnvesteerd in uitbreiding van productiecapaciteit voor warmtepompen met honderdduizenden eenheden per jaar.

Installatiebedrijven hebben grootschalig geïnvesteerd in opleiding en trainingen van installateurs. Met het vooruitzicht van het schrappen van de verplichting schrompelt nu al de markt ineen. Weg noodzakelijke groei. Niet handig om in het zicht van de haven de bakens ineens te verzetten terwijl er genoeg zandbanken voor de kust liggen en de weersvooruitzichten somber zijn.

In het najaar komen de nieuwe doorrekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Deze zullen ons waarschijnlijk weer gaan confronteren dat we de wettelijke vastgelegde CO2-reductiedoelen voor 2030 niet gaan halen. Het is nu al goed om te bedenken met welke extra maatregelen we de stuurlui op de wal dan kunnen helpen.

Kortom: Kabinet hou nou vooral de ingezette koers vast en denk nog eens goed na over consistentie in beleid. Niemand wil nu vastlopen. De nieuwe minister van Klimaat en Groene Groei staat daarmee voor een forse uitdaging waarbij ze zeker alle denkbare steun verdient.