In deel 1 van deze reeks over mass customisation schreef Solar365 al dat, om een flinke deuk in de energietransitie te slaan, er veel meer PV geplaatst moet worden. Het wordt momenteel natuurlijk al volop geplaatst op daken en in weiden, maar om echt stappen te maken moet het overal geïntegreerd worden. Onze gebouwde omgeving moet één groot elektriciteitsproducerende oppervlakte worden: geïntegreerd in de daken, gevels, infrastructuur, op transportsector en dan graag in alle kleuren, soorten en maten.

Het enorme wensenpakket van al deze verschillende toepassingen kan in de nabije toekomst mogelijk worden gemaakt middels mass customisation oftewel massa-maatwerk. Dit is gepersonaliseerde productie of op maat gemaakte goederen met prijzen en voorwaarden die vergelijkbaar zijn met massaproductie. Dus maatwerk tegen een marktconforme prijs en een korte levertijd.

‘Mass customisation kan een wereld van verschil maken’
Ook Wouter van Strien, CEO van Solar Visuals, vindt mass customisation een interessante ontwikkeling. Bij Solar Visuals zijn ze gespecialiseerd in het custom printen van panelen. “Onze printtechnologie zorgt voor volledige ontwerpvrijheid in combinatie met een hoogwaardige zonne-energieproductie. Onze producten zijn maatvrij, wat betekent dat al onze projecten al op maat gemaakt zijn", vertelt hij.

“Zo zijn wij momenteel bijvoorbeeld bezig met een project dat bestaat uit zeventig verschillende vormen. Al die verschillende vormen worden met de hand gemaakt en daar hangt uiteraard een prijskaartje aan. Als dat volledig geautomatiseerd via massa-maatwerk zou kunnen zou dat een wereld van verschil maken”, zegt Van Strien.

‘Er wordt steeds meer gekozen voor esthetiek’
Van Strien: “Mass customisation van zonnelaminaten is natuurlijk momenteel nog niet volledig doorontwikkeld. Maar als dat wel zo zou zijn dan zouden we daar zeker toekomst in zien. Het is natuurlijk nog een beetje koffiedik kijken of je als bedrijf dan kiest je producten te laten maken bij een fabrikant die deze mogelijkheden heeft of dat je als bedrijf zelf de nieuwe technieken kunt gebruiken en de assemblage doet.”

Hij vervolgt: “Zeker in mijn werkveld, maar ook breeduit gezien, zie je dat er bij solar steeds meer gekozen wordt voor esthetiek. De producten worden steeds mooier en als je solar op een mooie manier kunt wegwerken in infrastructuur, gebouwen of voertuigen betekent het dat je alle vormen, texturen, kleuren en maten moet kunnen maken. Het kan uiteraard nu ook allemaal al gemaakt worden, maar wel tegen een relatief hoge prijs en dan gebeurt het alleen op kleine schaal.”

Massa draaien zonder handjes
En daar kan mass customisation het verschil maken. De kosten kunnen in de buurt komen van gewone zonnepanelen omdat de pv dan van een geautomatiseerde productielijn komt. Dus massa draaien zonder dat er handjes nodig zijn voor moeilijke handelingen laat de prijs dalen en zorgt ervoor dat we nog veel meer zonnepanelen kunnen integreren in onze omgeving.   

Zoals bij iedere innovatie moet ook iemand deze ontwikkeling gaan betalen. Nu kunnen dat natuurlijk bedrijven zijn die inzien dat dit de toekomst gaat worden. Van Strien: “Het gaat natuurlijk niet alleen daarom, het gaat om de volledige supply chain. Maar denk ook aan certificeringen. Nu worden bijvoorbeeld levensduurtesten op één specifieke maat afgenomen en bij een veelvoud van maten moet daar een aanpassing op komen.”

Kip-ei-situatie
Hij vervolgt: “Maar denk ook aan het materiaal. Misschien heeft men nieuw of net iets ander materiaal nodig, dat moeten de leveranciers wel willen gaan leveren. Bij innovaties heb je daar soms een beetje een kip-ei-situatie. Een materiaalleverancier moet dan nieuw materiaal ontwikkelen maar wil wel de garantie dat het in grote getale gaat worden afgenomen.”

“Het aantal betrokken bedrijven bij een dergelijk proces is enorm. Het lijkt mij dat dat alleen lukt in een gesubsidieerd ontwikkelingstraject. Het is een kans voor Nederland en Europa. Technologisch is alles mogelijk”, besluit hij.

Wordt massa-maatwerk de heilige graal van PV?
Met een toekomst waar veel onzeker is, maar waar we in elk geval verzekerd zijn van ‘te weinig handjes’, is deze ontwikkeling uiteraard een enorme kans voor de prefab-bouwwereld. Zo kunnen hele daken van huizenblokken in de toekomst in een ‘bouwfabriek’ alvast worden voorzien van geïntegreerd BIPV. Mooi, makkelijk en hopelijk goedkoper dan de huidige PV.

En als we onze infrastructuur en ‘de schil’ van onze gebouwde omgeving, waar niets een standaardmaat heeft, goed willen benutten op een esthetisch aantrekkelijke manier, dan lijkt dat alleen middels mass customisation mogelijk. Zou massa-maatwerk dan toch echt de toekomstige heilige graal van PV worden?