Vorige week werd bekend dat er voor € 6,4 miljard aan aanvragen is ingediend voor de nieuwe SDE++-ronde, meer dan het beschikbare budget van €5 miljard. Saillant detail is dat de aanvragers voor windenergie in totaal ‘slechts’ € 100 miljoen uit de pot willen. De oorzaak is een rekenfout waardoor er dit jaar veel minder aanvragen zijn gedaan. De kans is groot dat wind op land in 2021 een veel grotere aanspraak op de SDE-pot doet en dan een serieuze concurrent van zonne-energie, die lager op de 'ranglijst' staat, zal worden.

Karen Kooi, financieel deskundige en branche-specialist bij de Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA), de branchevereniging van de windsector, legt uit hoe het komt dat subsidie-aanvragen voor windparken op land bijna volledig lijken te zijn opgedroogd.

Rekenfout PBL niet meer op tijd te herstellen

“Het betreft hier het SDE++-bedrag van wind op land, want wind op zee bestaat namelijk uit subsidie-vrije tenders. Wij zagen deze stagnatie vorig jaar al aankomen toen we ontdekten dat het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een fout had gemaakt. Zij zijn verantwoordelijk voor het berekenen van de basisbedragen voor de SDE++ en hebben deze bedragen voor wind op land veel te laag berekend. Er is uitgegaan van een aanzienlijke kostprijsreductie bij windturbines, maar die is er niet”, vertelt Kooi.

“Toen wij de fout in de gaten kregen hebben we direct aan de bel getrokken bij PBL en vorig jaar zomer tevens bij het Ministerie van Economische Zaken. Helaas konden zij de fout niet meer op tijd herstellen, met als gevolg een lage SDE++-aanvraag voor windenergie”, zegt Kooi. “Het kost onze leden elk jaar veel moeite de vergunningen op tijd te regelen. Zonder vergunning kun je geen SDE-aanvraag doen en afgelopen jaar verliep dit traject door corona ook nog eens veel moeizamer. De combinatie van de vertraging bij de vergunningen en de basisbedragen die niet toereikend zijn voor een solide businesscase heeft er toe geleid dat alleen de projecten zijn ingediend die echt niet langer konden wachten.”

In 2021 veel hogere aanvraag te verwachten

De lage SDE++-aanvraag is vooral vervelend voor de ontwikkelaars die hierdoor veel vertraging oplopen. NWEA gaat ervan uit dat de fout volgend jaar weer zal zijn hersteld, wat zal resulteren in een veel hogere SDE-aanvraag voor wind op land in 2021. Er zijn geen zorgen over de haalbaarheid van het in het energieakkoord gestelde geïnstalleerde vermogen van 6.000 megawatt bij wind op land.  Momenteel zitten we tussen 4.500 en 5.000 megawatt en er wordt verwacht tussen de 7.000 en 8.000 megawatt uit te komen.

Kwalijke fout met grote gevolgen

De vraag of een dergelijke fout ook eenvoudig gemaakt kan worden bij een andere aanvrager zoals de solar-branche legden we voor aan Tom Ras, onderzoeker bij Dutch New Energy Research (DNE). Ras: “In theorie kan het natuurlijk altijd gebeuren, zeker wanneer er een nieuwe techniek binnen de subsidie gaat vallen. Alleen is dit met wind niet het geval, die heeft er altijd al ingezeten. Dat deze fout gemaakt is, is vrij kwalijk en heeft klaarblijkelijk grote gevolgen voor de installatie van windenergie op land. Bij lopende technieken, die al binnen de subsidieregeling vallen, is dit hopelijk de uitzondering op de regel. Voor de solar-branche specifiek zie ik dit niet zo snel gebeuren gezien de hoeveelheid jaarlijkse aanvragen. Die hoeven daar niet bang voor te zijn. Wat wel een serieus probleem is: solar staat lager in de SDE-rangschikking dan wind op land. Stel dat de aanvragen van wind volgend jaar substantieel groter zijn dan kan dit de SDE-aanvragen voor solar in gevaar brengen. Zo kan het een dure fout voor de zonne-sector worden."

In totaal is er voor € 6,4 miljard aan aanvragen ingediend en zit er € 5 miljard in de pot. De duurste projecten zullen niet in aanmerking komen en zo is de regeling ook bedoeld. Zo worden ontwikkelaars gestimuleerd de projecten tegen zo laag mogelijke kosten te realiseren en kan met hetzelfde budget meer CO2 worden gereduceerd. Er is €2,4 miljard voor PV-projecten aangevraagd.